Melioratsiya

5.23-rasm.  Elektr energiyasi yordamida boshqariladigan  loyqa suvni 
so ‘rib otuvchi mashina (zemsnaryad):
1-yumshatgich;  2-yum shatgichni  harakatlantiruvchi val;  3-ish jihozining ramasi;
4-ish jihozini boshqaruvchi  arqon;  5-korpus; 6-boshqaruv joyi; 7-loyqa suv nasosi;
8-eIektrdvigateP;  9-qoziq;  10-chig‘ir;  11-suzib yuruvchi  quvur.
Dizel-elektrik  loyqa  suvni  so‘rib  otuvchi  (zemsnaryad)  mashi­
naning umumiy ko‘rinishi 5.24-rasmda keltirilgan.
79

---

80
5.24
-ra
sm
. 
Dizel
-el
ekt
rik
 
lo
yq
a 
su
vn
i 
s
o
‘ri
b 
o
tu
vc
h
i 
(z
em
sn
a
ry
a
d
) 
m
ash
ina
:
l-f
re
za
li
 
y
um
sh
at
k
ic
h
; 
2
-ra
n
ia
; 
3-
y
u
m
sh
at
k
ic
h
n
in
g
 
el
ek
tr
 
m
o
to
ri
; 
4
-k
o
rp
u
s;
 
5-
 
su
zi
b 
y
u
ru
v
ch
i 
q
u
v
u
r;
 
6-
qo
zi
q 
qc
q
u
v
ch
i 
m
o
sl
am
a;
 
7-
qoziqni 
k
o
‘t
ar
u
v
ch
i 
c
hi
g
‘i
r; 
8-diz
el-g
en
er
ato
r; 
9
-i
ch
k
i 
yo
nu
v 
d
v
ig
ate
li;
 
10-to
idiruv
chi 
n
as
o
s;
 
1
1
-z
em
le
so
s;
 
12
-i
sh
 
ji
hozini 
b
iin
iv
ch
i 
clug'i
rla
r.

---

Bunda  harakat  manbai  ichki  yonuv  dvigateli  yordamida generator 
elektr  energiyasini  ishlab  chiqaradi.  Generatordaa  elektr  energiyasi 
tegishli  mexanizmlarga  uzatiladi.  Ish  jihozini  burish  chig'ir  12  orqali 
amaiga oshiriladi.
Loyqa suvni  so‘rib, otuvchi mashinalarning texnik ko‘rsatkichlaii
5.3-jadvaJda keltirilgan.
5,3/advul
Loyqa suvni so‘rib, otuvchi mashinalarning texnik ko‘rsatkichlari
Ko'rsatkichlar
УПМ-2
8РЗУ-ЗМ
3PC-2
350- 
50 JI
350- 
5 0T
Grunt bo'yichu texnik ish 
unumdorligi,  mVsoat
50
67
123
375
375
Y um shatgich bilan 
m aksimal chuqurligi, m
3,2
4,5
4,5
10
18
Suvdagi texnik  ish 
unumdorligi,  mVsoat
252
720
1320
4500
4500
D vigatelining quvvati, kVt
55
110
220
1695
2280
S o ‘ruvchi va chiqaruvchi 
quvurning diametri,  mm
150
273
350
600
600
M ashinaning m assasi, t
8
30
37,5
281
500
Jadvaldan  ko‘rinadiki,  dizel-elektrik  boshqariladigan  mashina­
larning  ish  unumdorligi  yuqori  b o iish i  bilan  birga  uning  quvvati  ham 
yuqori bu esa yoqilg‘ini ko‘p miqdorda sarflanishiga olib keladi.
5.6.  Kanal va kollektorlardagi o‘simIiklarni o‘ruvchi mashinalar
Kanal  va  kollektorlardagi  o ‘t  o ian larn i  yo‘qotishda  maxsus 
mashinalar,  kimyoviy  yoki  yoqish  usullaridan  foydalaniladi.  Bu 
usullarning  samaralisi,  faol  ish jihoziga  ega  boMgan,  uzluksiz  mexanik 
ishlaydigan  mashinalardir.  0 ‘tlarni  o ‘rib,  yig‘ishtirib  oluvchi  mashina­
lar  ish jihozlariga qarab;  rotor yoki  frezali,  arrali  (segmentli) va maxsus 
ish jihozli turlarga bo‘lish mumkin.
Mashinaning  qirquvchi 
ish  jihozlarini 
turlari 
5.25-rasmda 
keltirilgan.
0 ‘tni  qirquvchi  segmentli  apparat,  qo‘zg‘almas  qobiq  1  ni  ichida 
harakatlanuvchi  arra  6,  qobiqqa  tishlar,  boltli  birlashma  4  yordamida 
mahkamlangan, qobiq esa rama 5 ga o ‘rnatilgan  (5.25,a-rasm).
81

---

Rotor  8  ga  qo‘zg‘aluvchan  qilib  o'rnatilgan  uch  7  yoki  to4rt  9 
burchakli pichoqlarni aylanma harakati (rotorning aylanish tezligi 20—40 
m/s) yordamida o ‘tlar qirqiladi  (5.25,b-rasm•).
041arni  qirqib,  otuvchi  ish jihozi,  o ‘tiarni  freza  13  ga  o ‘rnatiJgan 
qirquvchi  pichoq  12  yordamida  qirqib,  uni 
yo‘naltirgich  11  orqali 
tashqariga otadi  (5-25,d-rasm),
Kanal  yoki  kollektorning  q irg'og'ida  yurib,  arrasimon  pichoqli 
(segmentli)  ish  jihoziga  ega  b o ig a n   o ‘tlam i  qirquvchi  mashinaning 
umumiy ko^rinishi 5.26-rasmda keltirilgan.