Melioratsiya

5.4-rasm.  Yon tomondan qazuvchi draglayn: 
a-um um iy  ko‘rinishi;  6-planda k o ‘rinishi;  1-cho'm ich;  2-to‘kuvchi arqon;
3-tortuvchi  arqon; 4 -q o ‘shimcha yon  xartumi;  5-tirgovuch;
6-aylanish platformasi;  7-xartum;  8-qo‘z g ‘aluvchi  biok;
9-k o‘taruvchi  arqon.
Cho‘michining  hajmi  0,35-0,65  m3  va  yon  xartumining  uzunligi
4,5-10  m  bo‘lgan  ekskavatorlar,  yuqori  qismining  eni  10-24  m, 
chuqurligi  3-6  m,  tubining  eni  1,5-2  m  boMgan  kanal  va  kollektorlarni 
tozalaydi.  Cho‘michining  hajmi  0,35-0,80  m3  bo‘Igan  mashinalarning 
ish  unumdorligi  25-50  m3/soat  ni  tashkil  qiladi.  Keyingi  yillarda 
gidravlik  boshqariladigan  bir  cho‘michli  ekskavatorlar,  kanal  va  kol­
lektorlarni  tozalashda  keng  qo‘llanilmoqda.  Ular  zanjirli  va  g‘ildirakli 
yurish  uskunasiga  ega  bo‘lib,  cho‘michining  hajmi  0,4-1,0  m3ni  tashkil 
qiladi.  Uning umumiy ko‘rinishi 5.1-rasmda keltirilgan.
Tozalanishi  kerak bo‘lgan  kanal  yoki  koiiektorning  qirg‘og‘i  tekis- 
lanmagan  bo'lsa,  ekskavatorning  o ‘zi  uni  tekislab,  o ‘ziga  yurish  uchun 
joy  tayyorlaydi.  0 ‘zi  tayyorlagan  joyda  tozalash  ishlarini  kanal  yoki 
koiiektorning  o‘qiga  perpendikulyar  ravishda  olib  boradi.  Cho‘mich  7, 
xartum 4 ning gidrotsilindri  10 va tirsak 8 ning gid-rosilindri 5 yordamida 
kanal yoki koiiektorning tubiga tushiriladi (5.5,  5.6,  5 .7-rasmlar).
63

---