Melioratsiya

11.1. Melioratsiya mashinalarinining o‘tuvchanIigi
M ashinaning o ‘tuvchanligi  deb,  uni maksimal  kuchlar ta’siri ostida 
ishlayotganda tuproq yuzasida yuruvchanligini ta’minlanishiga aytiladi.
M elioratsiya  mashinalarida  asosan  g ‘ildirakli  va  o ‘rmalovchi 
(zanjirli)  yurish  uskunalari  qo‘llaniladi  va  ko‘p  hollarda  tortish  kuchini 
yuqoriligi  o ‘rmalovchi  (zanjirli)  yurish  uskunasini  qoilashni  taqozo 
etadi.
187

---

0 ‘rmalovchi  (zanjirli)  yurish  uskunasining  o ‘lchamlari  asosan 
tuproqqa ruxsat etiladigan solishtirma bosim kuchi orqali aniqlanadi.
Mashinaning  tuproqqa  tayanish  yuzasi  quyidagi  formula  bilan 
aniqlanadi:
А=гЦ ,ш 2
bu  yerda,  A-  tayanch  yuzasi,  m  2:  R r   mashinaga  vertikal  ta’sir 
ko'rsaiiivchi  reaksiya  kuchiarning  yig‘indisi,  kN;  [RJ-  tuproqqa  ruxsat 
etiladigan solishtirma bosim kuchi, kPa. [R] = 20-48 kPa
O'rm alovchi uskunaning balandligi,  H  =
4 - 5
tn (11.1-rasm)
-  o ‘rmalovchi  zanjirning  yerga  tekkan  qismining
bu  yerda 
uzunligi, m.
0 ‘rmalovchi uskuna zanjirining eni,
m
6 - 7
0 ‘rmalovchi uskunaning eni:  V= (0 ,6-0 ,8)-  i z ,
Zanjir o ‘qlarining uzunligi: 
Vi=V-v.
G ‘rtacha 
solishtirma 
bosimi 
quyidagi 
formula 
yordamida 
aniqlanadi:
P  +p
kPa
(
11
.
2
)
bu  yerda  R0 ,-o‘rtacha  solishtirma  bosim;  R0  =  Rmjn-m ashina  old 
qismining bosimi, kPa; Ror= Rmax- mashina orqa qismining bosimi, kPa