Melioratsiya

yuvib,  tozalovchi uskuna;
1-suv quvuri; 2-ilgak;
3-g‘iidirakiar; 4-suv teshigi;
5-drenaj quvuri; 6-po'iat 
arqon; 7-eIekir kabeli; 8-rotor.
Bu  texnologiya  murakkab  bo‘lishiga  qaramasdan  uni  qo‘llash 
orqali  quvurni tozalash jarayonida tozalovchi  ish jihoziga  maxsus po‘lat 
arqon  ulanib,  u  drenaj  quvuri  ichiga  keyingi  muddatdagi  tozalash 
ishlarini  bajarish uchun qoldirib ketiladi.
Tashlab  ketilgan  po‘lat  arqon  yordamida  quvurni  tozalash  birinchi 
tur texnologiyasi bilan amaiga oshiriladi.
Drenaj 
quvurlarini 
yuvib-tozalovchi 
qurilmani 
ishlatish 
texnologiyasi quyidagi uch holatda bo‘lishi mumkin:
1.  Yer  osti  suvlarining  sathi  drenaj  quvurlarini  qamrab  olgan 
holatda  (7.14-rasm).  Birinchi  chig'irdagi  p o ia t  arqonga  tozalovchi  ish 
jihozining  bir  uchi  ulanib,  ikkinchi  uchi  esa  quvurdagi  arqonning  bir 
uchiga  ulanadi.  Quvurdagi  arqonning  ikkinchi  uchi  ikkinchi  chig‘ir 
arqoniga ulanadi.  Tozalash  chig‘irlar yordamida quvur  ichidagi  arqonga 
o ‘rnatilgan  tozalovchi  moslamaning  oldinga  va  orqaga  harakatlantirish 
orqali  amaiga  oshiriladi  (7.13-rasm).  Tozalangan  chiqindilar  yer  osti 
suvlari  yordamida  drenajning  nishabligi  hisobiga 
kollektorga  kelib 
tushadi.
2.  Yer  osti  suvlari  drenaj  quvurlari  sathidan  past  bo‘lgan  holatda. 
Drenaj  transheyalari  ichidagi  poMat  arqonlarga  quvurni  suv  yordamida 
tozalovchi  ish  jihozi  (7.15-rasm)  ulanadi.  Ish  jihozini  ulash,  birinchi 
holatdagidek  amaiga oshiriladi.  Ushbu  ish jihozining  oldingisidan  farqi, 
o ‘zaklar  ichidan  maxsus  suv  y o ‘llari  va  teshiklar  ochilgan  bo‘lib,  ular 
rezina quvurlari orqali suv nasosiga ulanadi.  Bu usulda tozalash jarayoni 
ham  xuddi  oldingi  usuldagiday  olib  boriladi.  Tozalash  jarayoni 
tugagandan  so‘ng,  quvur  ichiga  keyingi  muddatdagi  tozalash  ishlarini 
amaiga oshirish uchun po‘lat arqonlar qoldiriladi.
128

---

3. 
Drenaj  quvurlari  to ig a n   hamda  quvur  ichiga  p o ia t  arqon 
bo‘lmagan  holatda.  Bunday  holatda drenaj  quvurlarini tozalash jarayoni 
murakkab  bo1 lib,  uni  amalga  oshirish  uchun  maxsus  ish  jihozlaridan 
foydalaniladi 
(7,16-rasm). 
Bu 
ish  jihozi  maxsus  g'ildiraklarga 
o ‘rnatilgan, suvga chidamli elektrmotor, reduktoming valiga o 4r-natilgan 
cho‘kindini  qirquvchi  parraklardan  tashkil  topgan.  Ish  jihoziga  suv 
berilib,  tozalash  ishlari  boshlanadi,  Ish  jihoziga  harakat  cjo‘1  kuchi 
yordamida  maxsus  plastmassali  quvurlarini  ketma-ket  ulash  orqali 
amalga oshiriladi.  Elektrmotorga energiya maxsus elektr kabellari orqali 
elektr manbaidan olib beriladi.
Elektrmotor  ish  jihozining  korpusi  ichiga,  maxsus  suvdan 
himoyalovchi  vositalar  orqali  o ‘rnatilgan.  Parrakli  ish  jihozining  vali 
korpusning ikki joyiga o ‘rnatilgan podshipniklarga tayangan.
129

---