Melioratsiya

10.26-rasm.  Tuproq ostidan sug'orish: 
1-suv quvuri;  2- suv teshigi; 3- egat.
Suv  quvurlariga  suv,  to‘g ‘ridan  to‘g‘ri  kanal  yoki  nasos  stansiyala- 
ridan  beriladi.  Bu  yerda suv  quvurlari  muvaqqat  ariqlar 
0
‘mida  ishlatilib, 
ulardan, keyingi sug‘orishda foydalanish uchun ular yer ostida qoldiriladi.
Maydonlarni  suv  oqizmasdan  yer  ostidan  namlatib  sug‘orish  ham 
mumkin.  Bunda yerga  ishlov  beruvchi texnikalarning  ish jihozlari  ko‘pi 
bilan  yer  sirtidan  0,4  m  chuqurlikda  boMishini  hisobga  olib,  undan 
chuqurroq y a ’ni 0,45-0,60 m chuqurlikda sug'orish quvurlarini o ‘rnatish 
zarur.  Suv quvurlarni yer ostida ko‘p yillar davomida foydalanish uchun 
saqlanishini 
hisobga 
olib, 
ularning 
plastmassa  yoki  polietilen 
materialdan yasalgan turlari keng qoMlanilmoqda.
181

---

Yerlarni  namlatib  sug‘orishda  esa,  sug‘orish  quvuri  1  parallel 
ravishda  har  0,5-1,5  m  masofada  yer  ostiga  (0,40-0,6  m  chuqurlikda) 
yotqizilib,  sug‘orish  tarm og'i  3  ga  ulanadi  (10.27,d-rasm).  Bunda  suv 
quvuridagi  suv  teshiklarining  diametri  0,5-1,0  mm  ni  tashkil  qiladi. 
Quvurlarni  suv  bilan  ta ’minlash  kanal  yoki  nasos  stansiyalari  orqali 
amalga oshiriladi.
Yer  osti  suv  quvurlarining  uzunligi  50-200  m  oraliqda  bo‘lib, 
oralaridagi masofa 0,5-1,5 m ni tashkil qiladi (10.27,  b-rasm).
Yer osti  suv  quvurlarini  kanal  bilan  bog‘lashda  azbestsement yoki 
sopol  quvur  2  lardan  foydalaniladi  (10.27,  a-rasm}.  Bunda  suv 
quvurlariga beriladigan suvning bosimi 0*03-0,05  M Pa oraliqda bo‘lishi 
yoki  suv  ustunining  balandligi  (napori)  3-5  m  va  har bir sug‘oriladigan 
yer maydonining o'lcham i 8-10  gektarni tashkil qilishi kerak.
Ekinlarni  bu  usulda  sug‘orish  hosildorlikni  15-20%   ga  oshirib, 
suvni  yer ustidan  sug'orishga nisbatan  5-8  marta  kam  sarflanadi.  Y a’ni 
bu  usulda  maydonlarni  sug‘orishga  sarflanadigan  suvning  miqdori 6 0 0 - 
1200 m3/ga oraliqda bo‘ladi.
Yer  osti  suv  quvurlarini  transheyasiz  yotqizuvchi  maxsus  mashi­
nalar ishlab  chiqilgan  bo‘lib,  bu mashinalar diametri  76-90 mm li  plast- 
massa  quvurlarini  0,5-0,6  m  chuqurlikka  maxsus  pichoq  yordamida 
o ‘rnatadi.