Melioratsiya

-  bosim  ostida  suv  beruvchi  nasosni  olib  kelingan  suv  Jdishiga 
ulash;
-  rezina  uchiga  o ‘matiIgan  quvurni  tozalovchi  kallakni  nazorat 
qudugM  ichidan drenaj quvuri ichiga yo‘naltirish;
- drenaj quvurini tozalash uchun suv berish jarayonini boshlash;
-  tozalovchi  kallak  (tozalash  masofasi  100  m)  bo‘shliqqa 
chiqqandan so‘ng suv berishni to‘xtatish;
- suv beruvchi ish jihozini qayta g ‘altakka o ‘rash.
K o‘rinib  turibdiki,  ishni  bajarish  texnologiyasi  ancha  murakkab 
bo‘lib,  tozalash  uchun  sarf qilinadigan  suv  miqdorini  haddan  tashqari 
ko‘p  talab  qilinishi  va  uni  ayniqsa  tashib  kelinish  jarayoni  qiyinchilik 
bilan  amalga oshiriladi.  Bundan  tashqari,  agarda yotqizilgan  drenajning 
qandaydir  qismida  uni  qurilish  davrida  quvurlarni  uzilishi  yoki  boshqa 
sabablarga  asosan  to ‘siqlar  bo‘lsa,  tozalovchi  kallak  o ‘z  harakatini 
to ‘xtatadi,  kallak  to‘xtagan  masofa  aniqlanib  shu  joyning  ustki  qismi 
kavlanib,  drenaj  ochiladi,  kamchilik  tuzatilib  shu joydan  yana  tozalash 
ishlari davom ettiriladi.
Qazilgan  xandakdan  yer  osti  suvlari  ko‘tarilishi  natijasida  hosil 
bo‘lgan  suvlar suv  nasoslari yordamida  so‘rib  olinadi  va tuzatish  ishlari 
hamda  drenaj  quvurini  tozalash  ishlari  tugagandan  so‘ng  xandak  qayta 
ko‘miladi.
Bundan  tashqari  yopiq  gorizontal  drenaj  qurish  loyihasida  oldingi 
yillarda  nazorat  quduqlari  har  100  m  da  o ‘matilgan  bo‘lsa,  hozirda 
iqtisod  nuqtai  nazardan  ular  har  400  m  da  o ‘rnatilmoqda  va  ularni 
tozalash  uchun  o ‘ta  yuqori  bosimga  (1,6-1,8  MPa)  ega  boMgan  ПДТ- 
200 
rusumli 
mashinadan 
foydalanilmoqda 
(7.1l-rasm). 
Drenaj 
quvurlarini tozalovchi mashinalar esa har  100 m masofaga hisoblangan.
Lekin  boshqa  texnik  vositalarini  yo‘qligi  sababli  shu  mavjud 
texnikadan  hozirda  ham  murakkab  boMishiga  qaramasdan  foydalanib 
kelinmoqda.  Ayniqsa  nazorat  quduqlari  orasidagi  masofaning  uch 
joyidan xandak qazib, drenaj quvurlari tozalanilmoqda.
123

---

Umuman  drenajlami  himoyalash  va  yaxshi  ishlashini  ta’minlash 
maqsadida ushbu sohaga muammo sifatida qarab bir necha yillardan buyon 
shu sohada ham kuzatuv, hamda ilmiy tadqiqot ishlari ofib borilmoqda.
S 
7