Международный научно-образовательный

Psixoanalitik yondashuv. Bu yondashuv tarafdorlarining fikriga ko‘ra agressiya
– bu instinktiv fe’l-atvor turlaridan biridir. Bu nazariyaning yaratuvchisi bo’lgan Z.Freyd o‘zining dastlabki ishlarida shuni ta’kidlaganki, insoniy fe’l-atvorning barchasi bevosita yoki bilvosita erosdan, ya’ni hayot instinktidan yaraladi. Erosning quvvati hayotni mustahkamlashga, saqlab qolishga va ko‘paytirishga yo’naltiradi. Ushbu ma’noda agressiya mana shu quvvat impulslarining buzilishi va blokirovka qilinishiga nisbatan reaksiya sifatida qabul qilinadi.
Etologik yondashuv. Nobel mukofoti laureati mashhur etolog K.Lorens agressiyaga nisbatan evolutsion yondashuv tarafdoridan biri bo‘lgan va uning bu pozitsiyasi Freydning pozitsiyasi bilan o‘xshash. K.Lorens ta’limotiga ko‘ra, agressiya insonlarga va boshqa tirik jonzotlarga xos bo’lgan hayot uchun kurash tug‘ma instinktidan kelib chiqqan. U bu instinkt uzoq evolutsiya davrida rivojlangan, deb taxmin qilgan bo‘lib, uning uchta muhim vazifasini ajratib ko‘rsatadi. Birinchisi, hayot uchun kurash instinkti turli xil biologik tur vakillarini dunyo bo‘ylab katta geografik kengliklarga tarqatib yuboradi, bu esa oziq-ovqat resurslarining maksimal sarflanishini ta’minlaydi. Ikkinchidan, agressiya biologik turning genetik fondi yaxshilanishini ta’minlaydi, chunki faqat eng kuchli va
quvvatli individlargina o‘zidan avlod qoldira oladi. Uchinchidan, kuchli tur vakillarigina o‘zini himoya qila oladi va avlodining tirik qolishini ta’minlay oladi. K.Lorens nazariyasining qiziqarli jihati shundaki, u o‘z nazariyasida inson boshqa jonzotlardan farqli o‘laroq o‘z turiga mansublarga qarshi zulm o‘tkazilishi holatlarining keng tarqalganligini ta’kidlab ko‘rsatadi. K.Lorens ham xuddi Freyd kabi agressiyadan qutulib bo‘lamaydi deb hisoblasada, agressiyani susaytirish yoki nazorat qilish mumkin degan fikrni yoqlagan. U agressiv energiyaning xavfli darajagacha yetishining oldini olish va bu orqali zo‘ravonlik holatlarini kamaytirishi mumkin, deb tahmin qilgan.