Международный научно-образовательный

ФИО авторов: Садикходжаева Мохинур Улугбек кизи Исмаилова Шоира Тулкиновна
Название публикации: «TUG‘RUQDAN KEYINGI ERTA QON KETISHI»
Kalit so'zlar: tug'ruqdan keyingi qon ketish, kuzatuv, tibbiy yordam, malaka oshirish, tibbiy xizmat sifatini oshirish
Tug`ruqdan keyingi davrda 500 ml dan ortiq qon ketishi tug`ruqdan keyin qon ketish (TKQK) deb qabul qilingan. Lekin bunda muammolar tug`iladi: odatda yo’qotilgan qon miqdorini ko’pincha kamaytirib baholanadi, ba’zi hollarda asl yo’qotilgan qonning yarmi ko’rsatiladi. Qon amniotik suyuqlik yoki siydik bilan aralashib ketishi mumkin. U tamponlarga, sochiq, choyshablarga, lotok va polga tushishi mumkin
Odatda onada bola tug'ilganidan so'ng bir necha kun qon ketadi. Lekin 1 oylar ichida u kamayib butunlay to'xtashi kerak. Agar 6-8 haftadan so'ng bachadondan to'xtamay qon kelishi kuzatilsa, bunga quyidagilar sabab bo'lishi mumkin: bachadonda tug'ruqdan so'ng qon lahtalarining qolib ketishi va ularga ajralib chiqib ketish uchun yo'l yo'qligi; bachadon hajmining o'zgarishi; bachadonda yo'ldosh qoldiqlari mavjudligi; bachadonning tug'ishdan so'ng yetarlicha qisqarmagani. Eng ko'p uchraydigan hol - bu bachadonda yo'ldoshning qismlarini qolib ketishidir. Buning oldini olish uchun tuqqandan so'ng 2-3 kun o'tib, yo'ldosh qoldiqlari mavjud emasligini UTD (UZD) orqali tekshirib olishi kerak.
Tug'ruqdan keyingi qon ketish (TKQK) keyingi yillarda onalar o'limining asosiy sababchisi bo'lib kelmoqda. Mamlakatimizda tug'ruqdan keyingi qon ketishlarda (TKQK) tibbiy yordam ko'rsatish bo'yicha xalqaro tavsiyalar asosida tuzilgan va doimiy ravishda yangilanadigan Milliy standartlar mavjud bo'lishi va amalda qo'llanilishiga qaramasdan, muammo o'ta dolzarbligicha qolmoqda.

Afsuski, homiladorlarga, shu jumladan TKQKlarda shoshilinch tibbiy yordam ko'rsatishni tashkil etish bo'yicha ishlar yetarli darajada emas; birlamchi bo'g'in va tug'ruq muassasalari ishida izchil bog'liqlik haqida ma'lumotlar mavjud emas, ayollar shifoxonaga shifokor yo'llanmasisiz kelishadi, bu esa salbiy oqibatlar xavfini oshiradi. Ma'lumki, homiladorlik va tug'ruq davrida ayollarga ko'rsatilayotgan tibbiy yordam sifatining nazorati tarkibini tibbiy yordamning klinik-iqtisodiy samaradorligini baholash, standart talablari, shuningdek, so'rovnomalar o'tkazish, bemorlar bilan qayta aloqa bog'lash, shikoyatlar va murojaatlar bilan ishlash ustuvorligini belgilash yo'li orqali bemorlarning qanoat hosil qilish monitoringi tashkil etadi.

Aniq yo’qotilgan qon hajmi ayol gemoglobniining aslidagi miqdoriga bog`liq. Gemoglobini normal ayollar qon ketishiga bardoshli, kamqon ayollarda esa bu holat

havfli oqibatlarga olib keladi, qon ketishi sekin- astalik bilan bir necha soatlab davom etishi, bu holat sezilmasligi va ayol birdaniga shok holatiga tushib qolishi mumkin.

TKQKlarning salbiy oqibatlarini tahlil qilganda tibbiy xodimlar va barcha muassasa faoliyatining monitoringi alohida o'rin egallaydi.

Monitoring - bu tug'ruqdan keyingi qon ketishlarni oldini olish va ularga qarshi kurashish bo'yicha ko'rsatilayotgan xizmatlar sohasida tizim ishi ko'rsatkichlarini yaxshilash jarayoni ustidan o'rnatilgan doimiy nazoratdir.

Postpartum qon ketish deb ataladigan narsa nima?

Postpartum qon ketishlar orasida qon tomirlarining og'irligi 0,5% va undan ko'p bo'lgan qon ketishi va tug'ish bilan bevosita bog'liq bo'ladi.

• 
  Agar tug'ruqdan keyingi qon ketish 2 soatdan keyin (keyingi 42 kun ichida) sodir bo'lsa, u kechiktiriladi.
  
• 
  Yuqori qon yo'qotilsa, darhol tug'ilgandan keyin yoki ikki soat ichida qayd etiladi, bu erta deyiladi.
  

Postpartum qon ketishida gipertoniya bilan og'rigan bemorlarning ko'pchiligi o'ta xavfli tug'ruq hisoblanadi.

Postpartum qon ketishining boshlanishi (odatda dastlabki 2 soat ichida) oxirgi o'rinlardan juda ko'p akusherlik shikastlanishi. Jinsiy traktdan ko'p miqdorda qon ketish sodir bo'lganda, akusher birinchi navbatda tug'ilish kanaliga zarar etkazmasligi kerak.

Qon ketishining zo'ravonligi qon yo'qotish hajmiga bog'liq. Sog'lom voyaga etgan bir ayolda tug'ruq paytida qon yo'qotishining miqdori tana vaznining 0,5% dan oshmasa, gestosis, anemiya yoki koagulopatiya bilan 0,3% gacha kamayadi. Agar erta tug'ruqdan keyingi davrda ayol hisoblab chiqilgan qondan ko'proq qon yo'qotsa, u erta tug'ruqdan keyingi qon ketish haqida gapiradi, bu esa darhol choralar qabul qilishni talab qiladi, hatto jarrohlikdan oldin ham.

Qon ketishining oldini olishga yordam beradigan etakchi omillardan biri bu. Bachadonning gipotoniyai uning shtabi deb ataladi, unda ohang va uning kontraktilligi kamayadi. Bachadon atoniyasi bilan, ohang va kontraktil ta'sir keskin kamayadi yoki umuman yo'q, va bachadon "falajlangan" holatda. Atoniya, baxtiga ko'ra, juda kam uchraydi, ammo konservativ davolanishga mos kelmaydigan katta qon ketishi bilan xavfli bo'ladi.

Bachadon noqulay tonlaridagi qon ketishi erta tug'ruqdan keyingi davrda rivojlanadi. Bachadon ohangini kamaytirish va yo'qotish quyidagi omillardan biriga olib keladi.

Erta tug'ruqdan keyingi qon ketishlar, yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, bachadonning tonus va kontraktilligi bilan bog'liq, shuning uchun tug'ilganidan 2 soat o'tgach, ayol tug'ilgan xonada tibbiy xodimlarning nazorati ostida qoladi. Faqatgina onaga aylangan har bir ayol bu 2 soat ichida uxlay olmaydi. Og'ir qon ketishi to'satdan ochilishi mumkin, va shikastlanishga yaqin shifokor yoki pelvis bo'lmaydi. Gipo va atonik qonash ikki shaklda yuzaga keladi:

Qon ketishi zudlik bilan massaga aylanadi, "qonga o'xshab quyiladi". Shu bilan birga bachadon juda qulay va yorqin, chegaralari aniqlanmagan. Tashqi massajdan, bachadon va kontraktsial dori-darmonlarni qo'llashda hech qanday ta'sir ko'rsatmaydi. Yuqori asoratlar xavfi (DIK va gemorragik zarba) hisobga olinib, puerperal ayol darhol operatsiya qilinadi.

Qonash to'lqinga o'xshaydi. Vaqti-vaqti bilan bachadon bo'shashadi yoki shartnomalar tuzadi, shuning uchun qon 150-300 ml gacha bo'lgan qismlarda chiqariladi. Bachadonning dori-darmonlarni kamaytirish va tashqi massajining ijobiy ta'siri. Ammo ma'lum bir nuqtada qon ketadi va ayolning holati yomonlashadi, yuqoridagi asoratlar qo'shiladi.

Ammo agar ayol allaqachon uyda bo'lsa, patologiyani qanday aniqlash mumkin? Avvalo, barcha qutqarish davri uchun (6-8 hafta) loyumning umumiy miqdori 0,5-1,5 litrni tashkil etishi kerakligini eslash kerak. Har qanday anomaliya patologiyani ko'rsatadi va darhol tibbiy yordam talab qiladi.

Agar qon ketish boshlangan bo'lsa va u juda katta bo'lsa, tez yordam chaqirish kerak. Yosh onaning o'zi qon ketishining intensivligini aniqlash qiyin emas - soatiga bir nechta pedlarning o'zgarishi talab qilinadi.

REFERENCES

1. 
   Национальные стандарты повышения качества перинатальной помощи в системе здравоохранения Республики Узбекистан. Ташкент, 2017 г.
   
2. 
   Сборник клинических протоколов по акушерству. Ташкент, 2019.
   
3. 
   Лузанова, И. -Медико юридические конфликты как индикатор качества медицинской услуги / И.М. Лузанова // Правовие вопросы в здравоохранении - 2012. - № 1. - С. 48-54.
   
4. 
   Ромодановский П.О. Изучениенеблагоприятные условия в акушерскогинекологической практике / П.О. Ромодановский, Е. Баринов // Медицинское управление. - 2012. - № 6. - С. 44-49.
   
5. 
   Bossemeyer .D. 2000. Steps to Develop Standards. PROQUALI PowerPoint presentation. JHPIEGO Corporation: Baltimore, Maryland.