Международный научно-образовательный электронный журнал

3-расм. TASH фондида мавжуд бўлган 
L. paradoxa
 гербарий 
намуналарининг ҳозирги ҳолати.
 
Географик тарқалиши. 
Ўрта Осиё: Помир-Олой (Олой, Туркистон 
тизмалари ва Зарафшон тизмасининг шарқий қими) (3-расм).

---

590 
Ҳозирда
 
L. paradoxa
: 1. Олой тизмасида (Ўзбекистон) фақат Фарғона 
водийси Шоҳимардон қишлоғининг Арчамозор дараси; 2. Олой тизмаси 
(Қирғизистон) Қурбон кўл устидаги Кўк-сув дараси; 3. Туркистон (Қирғизистон)
тизмасининг шарқий қисмида Мин-Теке дарёси дараси; 4. Зарафшон 
(Тожикистон) тизмасининг шимолий ён бағридаги Демиор дараси; 5. Туркистон 
(Тожикистон) тизмасининг марказий қисмида Кусавлисой дараларида тарқалган. 
4-расм. 
Lonicera paradoxa
 нинг тарқалиши (LE, KYR, TАSH).
 
Муҳофаза қилиш 
IUCN қизил рўйхати ва мезонларига кўра турнинг сақланиш ҳолати B2 ab 
(iii, v) тоифасида хавф остида (EN) деб баҳоланади [2]. 
L. paradoxa
Помир-Олойдаги жуда камёб, ареали ажралган, реликт эндем 
ўсимлик ҳисобланади. Турнинг тарқалиш диапазонини қисқаришига антропоген 
омиллар (дарахтларни кесилиши, кўплаб сайёҳларни ташриф буюриши, арча 
ўрмонларидан ўтин йиғишда, чорва молларини боқишда фойдаланиши) таъсир 
кўрсатмоқда. Бундай ҳолатларни давомли бўлиши мазкур турни ёввойи 

---

591 
табиатдан бутунлай йўқ қилинишига олиб келади. 
L. paradoxa
Ўзбекистонни 
бошқа ҳудудларида учратиш мумкин эмаслигини ҳисобга олиб табиатда сақлаб 
қолиш ва тарқалиш ареалини кенгайтириш бўйича Ўзбекистон фанлар 
академияси қошидаги академик Ф.Н.Русунов номидаги Тошкент ботаника 
боғида 
L. paradoxa
лабаратория шароитида уруғидан кўпайтириш, иссиқхона 
шароитида қаламчасидан кўпайтириш муҳофаза чоралари амалга оширилмоқда. 
Бу тур популятциясининг кичиклиги ва тарқалиш ареалини чекланганлиги 
туфайли табиатда муҳофаза қилишда қизиқиш уйғотади.