Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №10 (том 1)

ФИО автора: Bahriddinov Boburmirzo Murodilla o’g’li (Talaba) 
Учебное заведение (населенный пункт): Andijon Davlat Tibbiyot Instituti 
Название публикации: «AUTIZM KASALLIGI HAQIDA ULARNI 
PARVARISH QILISH USULLARI» 
Annotatsiya: Siz ushbu maqoladan Autzim kasalligi haqida qisqacha ma’lumotga 
ega bolasiz. Xususan uning kelib chiqish sabablari , kasallikni o’ziga xos belgilarini va 
bunday turdagi kasallik bilan og’rigan bemorlarni qanday parvarish qilishni , ularga 
kerak boladigan sharoitlar haqida qizqacha tushuncha hosil qilasiz.giperdiagnostika 
Kalit so’zlar: Retta sindromi, Aspergera sindromi,introvert,shizofreniya,spetsifik 
belgilar,giperaktiv,serebral paralichi,xromosom kasallik(Retta 
sindromi),Medikamentoz, Delfin ovozi,korreksiya,
Autizm kasalligi – sabablari,belgilari,turlari va davolash usullari.
Autizm (grekcha “autos” – “oʻzim” degan soʻz) – bu ruhiyatning oʻziga xos holati 
boʻlib, bemor tashqi olam, atrofdagilar bilan muloqot qilishni istamaydi. U yolgʻizlikni 
yoqtiradi. Yana bir xil xatti-harakat va shunday soʻzlarni takrorlaydi. Kasallikka doir 
“autizm” terminini fanga 1912-yilda E.Bleyler kiritgan. 
Uning fikricha xasta odam oʻz olamida yashaydi. Fikrlashi boshqalarnikiga 
oʻxshamaydi. Ularning xatti-harakatlari real voqelik bilan bogʻliq emas. Bemorlarning 
harakatlarida hissiy kechinmalar asosiy oʻrin tutadi. Bu kasallik sindromi oʻgʻil 
bolalarda qiz bolalarga nisbatan koʻp uchraydi. Simptomlarning har xilligi va kasallik 
oʻzgaruvchanligi ushbu kasallikni qiyinligidan dalolat beradi: sezilarsiz autistik 
xususiyatlardan to doimiy parvarish talab etilishigacha. 
Autizm epidemiyasi: vahima qilishga sabab bormi? 
Oxirgi yillarda OAV autizm epidemiyalari butun dunyoni qamrab olmoqda. Autistik 
xususiyatlar har xil maʼlumotlarda tarqalmoqda, baʼzi joylarda har 100 boladan 1 tasi 
deyilsa, baʼzi joylarda har 1000 taga 1 ta autist toʻgʻri keladi. Maʼlum vaqt ilgari 
autizm kam hollarda uchraydigan psixik kasallik deb kelinar edi. 
Nima uchun autizmga moyillik koʻpaymoqda? 

---

28 
Birinchidan, “epidemiya” sabablari deganda olimlar autizm kasalligi belgilarining 
kengayishini yaʼni rivojlanishdan ortda qolish belgilari Retta sindromi, Aspergera 
sindromi va autizmning klassik simptom komplekslarining koʻp uchrashini 
aytishmoqda. 
Ikkinchidan, kasallik haqida maʼlumot koʻpaymoqda. Ilgari tortinchoq, uyatchan, 
introvert va shizofreniyaga moyil bolalarni “gʻayritabiiy bolalar” deyishgan boʻlsa, 
hozirgi kunga kelib bunday bolalarni autistik bolalar (autizm) deyishmoqda. 
Uchinchidan, giperdiagnostika yaʼni ota-onalar tomonidan vahimakashlik sabab 
boʻlmoqda. Autizm oʻz navbatida “zamonaviy” kasallikka aylanib bormoqda, bunga 
autist bolalar haqidagi kinofilmlar ularni “super aql” egalari sifatida namoyon 
boʻlishlari sabab boʻlmoqda. Yana bir ahamiyatli jihati baʼzi ota-onalar bolalar 
tarbiyasida yoʻl qoʻyilgan xatoliklarni autizm kasalligi bilan berkitishmoqda. 
Demak “autizm epidemiyasi” tushunchasi ostida – insonlarning kasallik haqida 
maʼlumot olishlari koʻpayganligi va kasallik simptomlarining oydinlashgani yotadi.