Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №14

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati: 
3.
S.Zokirov. Z.Obidjonov "Quyosh panellari samaradorligini oshirishda quyosh 
trekerlarining ahamiyati", - 2020-y 18-21-b 
4.
Debra Voege "How do solar panels work?" - 2010-y 26-29-p 
5.
https://fayllar.org/quyosh-energiyasi-pdf.html 
6.
http://www.energiazero.org 

---

186 
ФИО авторов: 
Abdullayev Bobur Faxriddinovich 
Toshkent arxitektura-qurilish instituti. MK-20 guruhi magistranti 
Abduraxmonov Abdumajid Bahodirovich 
Toshkent arxitektura-qurilish instituti. MK-20 guruhi magistranti 
Umarov Asrorjon Vaxabdjanovich 
Toshkent arxitektura-qurilish instituti. MK-20 guruhi magistranti 
Abdusattorov Shuxratjon Asomiddinovich 
Toshkent arxitektura-qurilish instituti. MK-20 guruhi magistranti 
Название публикации:
«KICHIK AHOLI PUNKTLARINI OPTIMAL SUV 
TA'MINOTI BILAN TA'MINLASH TIZIMLARI» 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada kichik aholi punktlarini ya'ni yashash joylarini ham 
optimal suv ta'minoti bilan ta'minlash tizimlarini yanada rivojlantirish borasida fikr 
yuriladi. Shuningdek, suv ta'minotini yaxshilash, ayniqsa eng chekka qishloqlarga 
ichimlik suvi bilan to'la ta'minlash zarur. 
Kalit soʻzlar: 
Kichik aholi punktlari, optimal suv ta'minoti, tizimlar, ichimlik suvi, 
iste'molchilar, xizmat ko'rsatish sifati. 
O‘zbekistonda ichimlik suvi ta’minoti tizimini rivojlantirish, aholini sifatli ichimlik 
suvi bilan ta’minlash ijtimoiy siyosatning ustuvor yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. 
Shuni alohida ta’kidlab o‘tish kerakki, iste’molchilarga toza ichimlik suvini yetkazib 
berish aholiga ko‘rsatilayotgan hayotiy muxim xizmatlardan biridir. Buni e’tiborga 
olgan holda keyingi yillar davomida ichimlik suvi ta’minoti tizimini rivojlantirish 
bo‘yicha g‘oyat muhim dasturlar va loyihalarni izchillik bilan ro‘yobga chiqarish shahar 
va tumanlarda, shu jumladan, qishloq joylarda hamda kichik aholi punktlarini ham suv 
ta’minoti holatini sezilarli darajada yaxshilash imkonini berdi. 
Mavjud muammolarni hal qilish bo‘yicha ta’sirchan choralarning ko‘rilmasligi 
aholini suv bilan barqaror ta’minlash masalasini xavf ostiga qo‘yadi, suv resurslaridan 
o‘ta nooqilona foydalanilishiga olib keladi va zamonaviy suv tejamkor texnologiyalarni 

---

187 
joriy etishga to‘sqinlik qiladi. Suv iste’molini nazorat qilish va hisobga olishning 
zamonaviy avtomatlashtirilgan tizimini joriy etish jarayonini monitoring qilish zarur.
9
Respublikada aholini ichimlik suvi bilan 35% yer usti hamda 65% yer osti suvlari 
manbalaridan ta’minlanmoqda. Bugungi kunda respublika bo‘yicha bir sutkada jami 
6,8 mln.m3 ichimlik suvi ishlab chiqariladi va 4,1 mln.m3 suv iste’mol qilinadi. Aholi 
jon boshiga bir sutkada shaharlarda o‘rtacha 150 litr, qishloq joylarda 75 litr suv 
sarflanadi. Tumanlar va aholi punktlari ichimlik suvi ta’minoti va kanalizatsiya 
tizimlarini kompleks rivojlantirish hamda modernizatsiya qilish bo‘yicha 2017 – 2021 
yillarga qabul qilingan dastur va loyihalarga asosan 10,2 ming kilometr ichimlik suvi 
quvurlari va tarmoqlari, 1677 ta suv chiqarish qudug‘i, 1744 ta suv minorasi va 
rezervuari qurish hamda rekonstruksiya qilish, shuningdek, 1440 dona nasos 
uskunasini o‘rnatish belgilangan va rejalar bajarish ishlari yakunlanmoqda.
"2020 ― 2030-yillar davrida tegishli hudud aholisini ichimlik suvi va kanalizatsiya 
xizmatlari bilan ta’minlashning aniq maqsadli ko‘rsatkichlarini ko‘rsatgan holda suv 
ta’minoti va suv chiqarish obyektlarini kengaytirish sxemalari va manzilli dasturini 
shuningdek, suv ta’minoti va suv chiqarish tizimlari davlat-xususiy sheriklik shartlari 
asosida tadbirkorlik subyektlariga hamda tegishli kichik aholi punktlarining aholisi 
tomonidan tuziladigan markazlashmagan suv ta’minoti tashkilotlariga topshirilishi 
lozim bo‘lgan aholi punktlari ro‘yxatini shakllantirilib, suv ta'minoti tizimlari 
optimallashtiriladi."
10
Ichimlik suvini olish, tozalash, uzatish va oqova tizimi orqali tozalash hamda 
tashlash texnologik sxemasi ishlab chiqilgan bo'lib, bu bilan kichik aholi punktlarini 
ham toza ichimlik suvi bilan ta'minlash tizimlarini optimallashtirishga erishilmoqda. 
9
https://president.uz 
10
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Sh.M.Mirziyoyev “Aholining ichimlik suvi bilan ta’minlanganlik darajasini 
oshirish va uning sifatini yaxshilash uchun O‘zbekiston Respublikasining suv resurslarini boshqarishni takomillashtirish 
chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5883 2019-y 

---

188 
Shaharlar va aholi punktlarini ichimlik suvi bilan ta’minlash tizimi yil davomida uzluksiz 
ishlayotgan o‘ta murakkab va ko‘p tarmoqli jarayondir. Suv ta’minoti tizimlari 
murakkab inshootlar majmuasi bo‘lib, suv manbasidan boshlab iste’molchigacha 
bo‘lgan barcha inshootlarni o‘z ichiga oladi. Bu inshootlar bir biri bilan uzviy 
bog‘langan. Mazkur tizim quyidagilarni o‘z ichiga oladi: Suvni qabul qilish va tozalash, 
iste’molchilarga suvni yetkazib berish va oqova suvlarni chiqarib tashlash kerak 
bo'ladi.