Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №13 (том 1)

References 
1. Golden series: 1st issue: Sahihul Bukhari - Tashkent: <>, 2019. 
2. Golden series: 5th issue: Sahihul Bukhari - Tashkent: <>, 2020. 
3. Askar Gulomov. Principles and methods of teaching the native language. 
"Tashkent", "Teacher", 1992. 
4. 4. Improving the effectiveness of mother tongue teaching. Tashkent, 
"Teacher", 1996 
5. “CHARACTERISTICS OF KHOREZM DOSTON ART” T. Ismailov 
"Экономика и социум" №3(82) 2021 
www.iupr.ru 
6. 
www.natlib.uz
 
7. 
www.kitobxon.uz
 

---

149 
ФИО автора: 
Sherqulova Mavluda (Fargona viloyati Bagdod tumani 
5-maktabning ingliz tili fani oqituvchisi) 
Название публикации: «
INGLIZ TILI O’RGATISHDA TALAFFUZNING 
AHAMIYATI VA O’RNI» 
Nutq faoliyatining til materiallaridan biri fonetikadir. O`rta maktab, litsey va 
kollej sharoitida fonetika alohida fan sifatida o’qitilmaydi. Inglizcha talaffuzni 
o’rgatish nutq faoliyatini o’rgatishda muhim o’rin tutadi. U nutq faoliyatini asosini 
tashkil qiladi chunki tovushlardan tuzilgan til kishilik jamiyatining birdan-bir aloqa tili 
bo’lib kelgan va bo’lib qoladi. Talaffuzni yahshi egallash, nutq faoliyatlarini puhta 
egallashga zamin buladi. Talaffuz yoki fonetik material nutq faoliyatining materiali 
bo’lib xizmat qiladi. Inglizcha tovush, tovush birikmalarni, so’zlarni, gaplarni talaffuz 
qilish, inglizcha nutqni tinglab-tushinishga, gapirishga, o’qib tushinishga, yozma 
nutqga ta’sir qiladi. Ularni quyidagilarda ko’rish mumkin;
1.Speaker yoki reader so’zlarida bitta tovush noto’gri talaffuz qilinsa, 
o’quvchilar noto’g’ri tushunadi, butunlay boshqacha ma’no kelib chiqadi.
2. a) white o’rniga wide It o’rniga eat Pot o’rniga port Send o’rniga sent
b) build ni built spend ni spent get ni got deb talaffuz qilinishi so’zlarning 
ma’nosini o’zgartiradi, o’quvchi tinglab boshqa ma’no, mazmunni tushunadi.
O’quvchi talaffuz qilishi uchun urgu, ritm, ohangni yahshi bilishi kerak, ular 
mazmunga ta’sir qiladi.
Masalan: 1. Good \ morning
2.Good \ morning.
Ikkalasidan ikki hil ma’no, mazmun kelib chiqadi. Birinchisida oddiy samimiy 
salomlashishni tushunish mumkin bo’lsa, 2-sida kinoya bilan salomlashishni yoki 
xayrlashishni tushunish mumkin. O’quvchi o’zi notogri talaffuz qilsa yoki notog’ri 
talaffuzni eshitsa, uni yozishga ham ta’siri bor. Ayniqsa, o’quvchi tinglab tovushni, 
tovush birikmasini, so`zlar talaffuzini taniy olmasa, diktantni hato yozadi, o’qiganini 
noto’g’ri tushunadi, notog’ri mazmun kelib chiqadi. O’qituvchi bularni hisobga olishi 

---

150 
zarur. Maktab dasturida talaffuz materiallari sinflar bo’yicha taqsimlab berilgan. 
Dastur talabi bo’yicha inglizcha talafaffuzni o’rgatishni aproksimatsiya tamoyiliga 
asoslanadi.
Bu tamoyil:
1. O’rgatiladigan inglizcha tovushlarni va ohang modellarni chegaralashni;
2. Mumkin qadar inglizlarning talaffuziga yaqinroq qilib o’quvchilarni inglizcha 
talaffuz qilishga o’rgatishni o’z ichiga oladi.
Inglizcha talaffuz qilishni o’rgatishda adabiy talaffuz asos qilib olinadi. Bunda 
2 xil talaffuz uslubi;
1 To’liq uslub
2 Qisqa uslub
To’liq talaffuz uslubi Buyuk Britaniyaning radio, maktab, universitetlarda, teatr, 
kinolarida, matbuotda qo’llaniladigan talaffuzdir. U hamma ritmik guruhlarni, 
tovushlarni ravshan talaffuz qilishni ko’zda tutadi. 

---

151