Mehnatni muhofaza qilish qoidalarini buzganlik uchun javabgarlik

36-modda. Mehnatni muhofaza qilish to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik
Mehnatni muhofaza qilish to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo’ladi.

2. 
   MEHNAT MUHOFAZASI QOIDALARINI BELGILOVCHI QONUNIY, ME’YORIY HUJJATLAR TURLARI
   

O’zbekiston Respublikasida xavfsiz va qulay mehnat sharoitida ishlash yuzasidan fuqarolarning huquqlari Konstitusiyada (37-modda) mustahkamlanib qo’yilgan. Ushbu konstitusiyaviy kafolatni amalda ro’yobga chiqarilishiga qaratilgan aniq chora-tadbirlar O’zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksida, «Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida»gi qonun (2016 y. 16 sentyabrda)da, mehnat xavfsizligi standartlar tizimi (MXST), xalqaro mehnat tashkiloti tomonidan (MOT), ishlsb chiqqan va respulikamiz hukumati tomonidan ratifikatsiya qilingan konvensiyalar, ma’muriy va jinoiy javobgarlik no’g’risidagi kodekslar va boshqa bir qator qonunlar va qonun osti me’yoriy hujjatlarida belgilangan. O’zbekistonda mehnat muhofazasi uchun katta moliyaviy mablag’lar ajratiladi va o’zlashtiriladi. Sog’lom va xavfsiz mehnat sharoitida mehnat qilish huquqi O’zbekiston Respublikasi fuqarolarining eng asosiy mehnat huquqlaridan bo’lib hisoblanadi. Mehnat muhofazasiga oid talablar va standartlar Mehnat kodeksi, «Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida»gi qonun talablari asosida ishlab chikariladigan korxona va tashkilotlarning ichki mehnat tartibi qoidalari, jamoa shartnomalari, tarmoq yoki mintaqaviy jamoa kelishuvlari, korxonalarning boshqa ichki meyoriy-huquqiy hujjatlarida, muayyan soha, kasb, ish joylariga oid bo’lgan mehnat muhofazasi standartlarida belgilab qo’yiladi. Mulkchilik shakli va xo’jalik yuritish usulidan qati nazar barcha korxona, muassasa, tashkilotlar o’z xodimlari uchun sog’lom va xavfsiz mehnat sharoitini yaratishi, xavfsizlik texnikasi choralarini ko’rishi, mehnatni muhofaza qilish xizmatlarini tashkil etishi, boshqa tashkiliy-texnik tadbirlarni amalga oshirishi shart.

Mehnat muhofazasi qoidalariga rioya etilishi maxsus davlat organlari va jamoatchilik tomonidan nazorat qilib boriladi. Qonunlarga, shu jumladan, mehnat muhofazasiga oid qonunlarga rioya etilishi ustidan O’zbekiston Respublikasi Bosh prokurori va unga bo’ysunuvchi prokurorlar umumiy nazorat olib boradi. Mehnat muhofazasi haqidagi qonun talablarini buzgan korxonalarga moliyaviy-iktisodiy jazo choralari, ularning mansabdor shaxslariga nisbatan esa intizomiy, ma’muriy-huquqiy, jinoiy jvobgarliklar qo’llanishi, ular aybi bilan yetkazilgan moddiy zarar qoplattirilishi mumkin.
Mehnatni muhofaza qilish qoidalarini ishlab chiqish, kelishish va tasdiqlash
TARTIBI Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 12 iyuldagi 267-son qarori 2-ILOVA talablari asosida amalga oshiriladi.
Qoidalar quyidagi asosiy bo’limlarni o’z ichiga olishi kerak:

• 
  umumiy qism;
  
• 
  xavfsizlikka qo’yiladigan umumiy talablar;
  
• 
  ishlab chiqarish (texnologiya) jarayonlariga qo’yiladigan talablar;
  
• 
  ishlab chiqarish asbob-uskunalariga qo’yiladigan talablar;
  
• 
  tuzatish ishlarini bajarish chog’ida qo’yiladigan xavfsizlik talablari;
  
• 
  mexnatni muhofaza qilish qoidalari buzilganligi uchun xodimlarning javobgarligi.
  

Noishlab chiqarish tarmoqlari (savdo, madaniyat tashkilotlari, davlat muassasalari) shuningdek, elektr qurilmalariga xizmat ko’rsatish, ulardan foydalanish, ularni tuzatish, montaj qilish, o’rnatish va qurish bilan bog’liq jarayonlar, teleradio korxonalari va aloqa korxonalari, transportda tashish, saqlash, tashish jarayonlari va boshqa jarayonlar uchun Qoidalar mazmuniga tarmoqlarning xususiyatlaridan kelib chiqib bo’limlar qo’shilishi mumkin.

3.