Mehnatni muhofaza qilish qismi

Nollashtirish - bu uskunani kuchlanish ostida qolishi mumkin bo’lgan tok o’tqazmaydigan qismini nolli o’tkazgich bilan oldindan elektrik biriktirish hisoblanadi. 4.2.-rasmda nollashtirishning prinsipial sxemasi kursatilgan.

2. 
   rasm. Nollashtirishning prinsipial sxemasi.
   

Rasmda kurinib turibdiki, nolli o’tkazgich himoyalanadigan uskuna korpusiga biriktirilgan. Bunda korpusda xavfli kuchlanish hosil bo’lishi bilan, fazalar va nolli o’tkazgich orasida bir fazali qisqa tutashuv sodir buladi. Ya’ni zanjir bo’yicha: faza-korpus-nolli o’tkazgich bo’yicha qisqa tutashuvning katta toki oqa boshlaydi va buning natijasida eriydigan saqlagich (saqlash qurilmasi) yoki avtomatik ajratkich ishlaydi.

4.3 rasm. Nollashtirilmagan elektr uskunasi setidagi tutashish.

Nolli o’tkazgich uzilgan ko’ngilsiz voqealarda jaroxatlanish xavfini kamaytirish takroriy nollashtirish orqali amalga oshiriladi. Elektr havo tarmoqdarida takroriy nollashtirish har 200 m da va elektr uzatish liniyalar oxirida bajariladi. Nolli o’tkazgichni binoga kirish oldidan ham yerga ulash kerak. Quyida nollashtirilmagan uskunaning setidagi qisqa tutashuvga oid sxemasini ko’rib o’tamiz.

2. 
   rasmda alohida yerga ulangan elektr uskunasi korpusiga fazadan tutashuv bo’lganda nollashtirilgan elektr uskunasi U_к kuchlanish ostida qoladi ya’ni, ; (4.3)
   

Transformator yoki generator setidan quvvat oluvchi chulg’am neytralini yerga ulash qarshiligida R_0, kuchlanishning pasayishi U₀

ni tashkil etadi.
U holda yerga nisbatan bunday kuchlanishga neytral, nol utkazgich va unga ulangan barcha metall qismlar ham ega bo’ladi. Agar U_f=220