Mehnat vazirligi respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi

3.7. Neft mahsulotlari saqlanadigan temirbeton rezervuarlar 
Ko‘pchilik  xorijiy  mamlakatlarda  keyingi  yillarda  neft  mahsulotlarini 
saqlash uchun temirbeton rezervuarlardan keng foydalanilmoqda [   ].  
Neft omborlarini loyihalash va qurishda ular temirbetondan qurilgan suv 
omborlariga qaraganda murakkab sharoitda ekspluatatsiya qilinishini hisobga 
olish lozim. SHuning uchun neft mahsulotlari saqlanadigan temirbeton 
rezervuarlarga quyidagi talablar qo‘yiladi: 
1. Rezervuarning 
asosiy 
yuk 
ko‘taruvchi 
konstruksiyalarida 
darzbardoshlikning kafolatlanishi; 
2. Haroratlarning  keskin  o‘zgarishiga  yuqori  darajada  qarshiligi  (o‘ziga xos 
keskin  o‘zgaruvchi  iqlimga  ega  bo‘lgan  joylarda  va  quruq-issiq  iqlim 
sharoitlarida); 

---

  68 
 
 
3. Tarkibida  oltingugurt  bo‘lgan  neft  mahsulotlari  saqlanganda  yoki  neft 
sanoatining boshqa agressiv muhitlari mavjud bo‘lganda yoki grunt suvlari ta’sir 
qilganda  rezervuar  konstruksiyalarida  qo‘llanilgan  betonning  kimyoviy 
ta’sirlarga bo‘lgan bardoshligi; 
4. Rezervuar  ichki  sirtiga  yaxshilab  ishlov  berilganligi,  rezervuarda 
saqlanadigan 
neft 
mahsulotlaridan 
yaxshilab 
tozalanganligi, 
organiq 
materiallardan himoya qatlami hosil qilinayotganda uning sifatli bajarilishi; 
5. Konstruksiyaning  suyuqlik  o‘tkazmasligi,  ayniqsa  neft  mahsulotlarining 
quvurlar  o‘tgan  joylardagi  choklarning  ishonchliligi  va  birikkan  joylarining 
suyuqlik o‘tkazmasligi; 
6. Rezervuarda  uzoq  vaqt  saqlanadigan  neft  mahsulotining  fizik-kimyoviy 
xossalarini o‘zgarmasligini ta’minlash. 
Temirbeton rezervuarlarni loyihalash va qurish bo‘yicha xorijiy mamlakatlar 
amaliyotida  yuqorida  ko‘rsatilgan  talablarga  javob  bera  oladigan  samarali 
echimlarni topilgan. Asosiy yuk ko‘taruvchi konstruksiyalarning darzbardoshligi 
armaturani zo‘riqtirish orqali ta’minlanadi. Rezervuarlarning harorat ta’sirlariga 
qarshiligini  oshirish  uchun  temirbeton  rezervuarlar  er  sirtidan  pastroqqa 
joylashtiriladi  va  uning  ustida  etarli  tuproq  qatlami  bo‘lishini  ta’minlanadi. 
Temirbeton rezervuarlarni er ostida bo‘lishi yuqorida ko‘rsatilganlardan tashqari 
yana  ko‘p  afzalliklarga  ega,  jumladan:  bunda  yong‘in  xavfi  keskin  kamayadi; 
neft mahsulotlarini oqizish, quyish osonlashadi; neft korxonalarining er ustidagi 
maydonlari ikki barobar kamayadi va shu sababli quvurlar, elektr tarmoqlari va 
yo‘llarning uzunligi qisqaradi. 
Ayniqsa rezervuarlarning er ostida bo‘lganligi sababli neft mahsulotlarining 
bug‘lanish natijasidagi yo‘qotishlariga barham beriladi hamda portlash ehtimoli 
kamayadi.