Mehnat vazirligi respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi



Download 7,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/248
Sana06.07.2021
Hajmi7,26 Mb.
#110577
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   248
Bog'liq
ABw9KJIO6mmD3xRs2QpJyCrMmSGNqx07VZpbfi7a

Takroriy o‘zgaruvchan yuklar  inshooga ta’sir esayotgan kuchlar sistemasining 
bir  tashkiliy  qismidirki,  bu  qism  sistemadagi  boshqa  kuchlarga  bog‘lanmagan 
holda  o‘zining  miqdor  va  yo‘nalishini  o‘zgartira  oladi.  Masalan  shamol 
inshootga  boshqa  kuchlardan  mustasno  ravishda  istalgan  yo‘nalishda  va 
qiymatda  ta’sir  eta  oladi.  Inshootga  ta’sir  etadigan  har  qanday  transport 
vositalari  harakatlanuvchi yuklarga misol bo‘la oladi. 
4.  Ta’sir  etish  joyiga  ko‘ra  yuklar  bir  nuqtaga  to‘plangan  (yig‘iq),  uzunlik 
yoki yuza bo‘ylab yoyilgan (yoyiq) hamda hajmiy yuklarga bo‘linadi. 
Ta’kidlab  o‘tish  joizki,  real  hollarda  yukni  bir  nuqtaga  to‘plab  bo‘lmaydi. 
Aslida  yuk  ma’lum  yuzachaga  ta’sir  etadi.  Agar  yuzachaning  o‘lchamlari 
konstruksiya  elementlarining  o‘lchamlariga  nisbatan  kichik  bo‘lsa,  ma’lum 
xatoliklarga  yo‘l  qo‘ygan  holda,  yuk  yuzachasining  og‘irlik  markaziga 
qo‘yilgan, deb qabul qilinadi. 
Jism  sirtiga  ta’sir  etuvchi  yuklardan  tashqari  uning  hajmi  bo‘ylab  ta’sir 
etuvchi kuchlar ham bo‘ladi. Jismning xususiy og‘irligi, inersiya va magnetizm 
kuchlari  ana  shular  jumlasidandir.  Hisob  jarayonida  ular  ham  jism  hajmining 
ma’lum  nuqtasiga  to‘planadi.  Sanab  o‘tilgan  yuklar  klassifikatsiyasi  jadval 
ko‘rinishida berilgan (1-jadval). 


  23 
 
 
Т
аъ
си
р 
эт
иш
 
ха
ра
ки
ер
и
 
Т
аъ
си
р 
эт
иш
 
кў
ри
ни
ш
и 
Т
аъ
си
р 
эт
иш
 
ус
ул
и 
Т
аъ
си
р 
эт
иш
 
ж
ой
и 
Статик  
Динамик 
Доимий 
Мувққат  
Бириккарли  
  
Такрорий –ўзгарувчи  
Ҳаракатланувчи 
Тўпланган (йиғиқ) кучлар 
Ёйилган (ёйиқ) кучлар 
Ҳажмий кучлар  
Узоқ муддатли  
Қисқа муддатли  
Маҳсус (особые) 
T
a’
sir
 etis

x
ar
ak
ter

T
a’
sir
 etis

ko
’r
in
in
sh

T
a’
sir
 etis

u
su
li
 
T
a'
sir
 etis
h
 
jo
y

Statik  
Dinamik  
Doimiy  
Muvaqqat  
Birikarli  
Takroriy o’zgaruvchi 
Harakatlanuvchi  
To’plangan  kuchlar 
Yoyilgan kuchlar 
Uzoq muddatli  
Qisqa muddatli 
Maxsus  
Hajmiy kuchlar  
1.1 –jadval 
Yuklar klassifikatsiyasi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ko‘rib o‘tilgan tashqi yuklardan tashqari inshootlarga ta’sir etadigan boshqa 
ta’sirlar ham mavjud. Masalan, harorat o‘zgarganda element deformatsiyalanadi, 
demak  unda  qo‘shimcha  ichki  kuchlar  paydo  bo‘ladi.  Inshootlar  uchun  zilzila 
kuchlari  ta’siri  ham  xatarlidir.  Bino  va  inshootlarni  bunday  kuchlar  ta’siriga 
hisoblaydigan alohida usullar bor. Ba’zi inshootlar yong‘in (olov) ta’siriga ham 
hisoblanadi. Buning sababi shundaki, ba’zi konstruksiyalarning materiali yuqori 
harorat  ta’sirida  o‘zining  mexaniq  xususiyatini  keskin  o‘zgartiradi  va  buning 
oqibatida buzilish sodir bo‘lishi mumkin. 
 

Download 7,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   248




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish