Mehnat muxofazasi

8.5. Elektrostatik zaryadlar va yashin kaytargichlar.

Ko’pincha materiallar o’zaro ishkalanishi natijasida elektrostatik zaryadlar xosil qilish xususiyatigi ega. Bu elektrostatik zaryadlar sanoat koxonalarida uchkun chikarib yonuvchi gaz va suyukliklar parlari va changlar aralashmasini yondirib yuborishi hamda portlash uchun vaziyat vujudga keltirishi mumkin.

Elektrostatik zaryadlar xavfini yo’qotish uchun sanoat uskunalari, yengil alangalanuvchi va yonuvchi suyuqliklar saqlanadigan idishlar yerga ulangan bo’lishi kerak.

CHaqmoq chaqqon vaqtda atmosferada hosil bo’ladigan elektr kuchlanishlari 150000000 V va tok kuchi 200.000 A ga borishi mumkin. Bunday katta kuchlanish va tok kuchi ta’sirida yer yuzidagi ko’pgina binolar yonib, buzilib ketishi mumkin.

Qurilish binolarini muhofaza qilish, odamlarning xavfsizligini ta’minlash maqsadida sanoat korxonalarida yashin qaytargichlar o’rnatiladi. Ular asosan, qaytargich o’rnatiladigan ustun, yashin tushish qurilmasi, tok o’tkazgich va yerga ulangan qismlardan iborat bo’ladi. Yashin qaytargichning ikki xil turi bo’ladi, sterjensimon va trossimon. Ular binodan ayri yoki bino ichiga kiritilgan holda o’rnatiladi.

Yashin qaytargichning muhofazalash xususiyati uning elektr tokini yaxshi o’tkazuvchanligi va yerga chuqur o’rnatilgan metall qismlar orqali yashinni yerga o’tkazib yuborishga asoslangan.