Mehnat muxofazasi

6.3. Ergonomika elementlari

Ergonomika insonning ish jarayonidagi harakatidir. Erganomika ishlab chiqarish jarayonida ishchining charchamasdan, mehnat qobiliyati pasaymagan va sog’ligini yo’qotmagan holda eng yuqori ish unumdorligiga erishishda funktsional imkoniyatlarni urganuvchi fandir.

Ish joyida jixoz va uskunalarning noto’g’ri joylashtirilishi, ularning shakli, rangining noto’g’ri tanlanishi ishchini charchatadi, to’g’ri joylashtirilganda esa aksincha, ish unumdorligini oshiradi.

Ish joyining balandligi ham muhim ahamiyatga ega. Odatda u 1000-1600mm oraliqda bo’lgani maqsadga muvofiqdir. Bundan tashqari, ko’zning imkoniyat doirasini ham xisobga olinishi kerik. Gorizontal bo’yicha ko’rish burchaklari kuyidagicha:

18 ⁰ - ko’zni ish joyida oniy ko’rish burchagi;

30⁰ - ko’zni ish joyida samarali ko’rish;

120⁰ - ko’zning bosh qimirlatmay ko’rish;

220⁰- ko’zning bosh burchagida ko’rish burchagi.

Vertikal bo’yicha yuqorini ko’rish burchagi 55-60⁰ ni, pastni kurish burchagi esa 70-75⁰ ni tashkil qiladi. Bunda ham samarali kurish burchgi esa 30-40⁰ni tashkil qiladi.

Sanoat korxonalarida yuklarni ortish-tushirish va ko’tarish-tashish ishlarini xavfsiz amalga oshirishga javobgar shaxslar tayinlanadi.

Ko’tarish kranlarga ularning yuk ko’tarish imkoniyatlarini kursatuvchi belgilar o’rnatiladi. Signal asboblari (qo’ng’iroq, gudok, sirena) mashinadan harakat oladigan ko’chma kranlar kabinasidan tashqariga o’rnatiladi.

Bosim bilan ishlaydiagn qurilmalar o’z vaqtida texnik kurikdan, tekshiruvdan, o’tkazib, sinab ko’rilib daftarga kayd etib boriladi.