Bog'liq Mehnat muhofazasi To\'plam Tuychiyeva X.T.
Korxonalar uchun belgilangan kvota hisobiga ishga qabul qilish. Ishga joylashishda alohida qiyinchilikka duch keladigan shaxslarni ijtimoiy muhofazaqilishni ta’minlash maqsadida, ish joylarini kvotalash nazarda tutilgan. Ish izlashda qiyinchilikka duch keladigan va mehnat bozorida teng sharoitlarda raqobatlashishga qodir bo’lmagan shaxslarga quyidagilar kiradi:-o’n to’rt yoshgacha bo’lgan bolalari va nogiron bolalari bo’lgan ko’p bolali va yolg’iz ota-onalar:-umumiy ta’lim maktablarini va boshqa o’quv yurtlarini tamomlagan yoshlar;-Qurolli kuchlar, IIB qo’shinlari, Milliy xavfsizlik xizmati qo’shinlari saflaridan zahiraga bo’shatilganlar;-nogironlar;-pensiyaga chiqish oldida turgan shaxslar;-qamoq joylaridan bo’shatilgan yoki sudning qarori bilan majburiy davolantirilgan shaxslar. Mazkur shaxslarni ish bilan ta’minlash uchun joylardagi ijroya hokimiyat organlari mulkchilik va xo’jalik shakllaridan qat’i nazar, korxonalarga maxsus ish o’rinlari sonini (kvota) belgilaydilar. Belgilangan kvota umumiy ishlovchilar soniga nisbatan foiz hisobida barcha korxonalarga joriy etiladi, xodimlarning ro’yxatdagi soni yuz kishidan oshmaydigan korxonalar bundan mustasnodir. Bunda ishni to’liq bo’lmagan ish kuni (haftasi) va kasanachilik sharoitlarida tashkil etish umumiy kvota hisobiga kiritilishiga yo’l qo’yiladi. Korxona uchun belgilangan kvota ish o’rinlariga yuborilgan shaxslarga korxonada bunday ish yo’qligi sababli ishga qabul qilishni rad etish mumkin emas. Ishga kiruvchi ishga kirish paytida qonunda talab etiladigan hujjatlarni taqdim etishi va umumiy qoidada nazarda tutilgan hollarda dastlabki tibbiy ko’rikdan o’tishi darkor.
Xorijiy fuqarolarni ishga qabul qilish. Xorijiy xodimlarni ishga qabul qilishga ish beruvchida tegishli ruxsatnoma mavjud bo’lgan taqdirdagina yo’l qo’yiladi. Quyidagi ish beruvchilar xorijiy ishchi kuchlarini jalb etish uchun ruxsatnomaga ega bo’lishlari kerak:-o’zbeksitonlik yuridik shaxslar;-O’zbekiston Respublikasi hududida faoliyat ko’rsatayotgan xorijiy investitsiya ishtirokidagi korxonalar;-o’z shaxsiy xo’jaligida yollanma xodimlar mehnatidan foydalanuvchi ayrim o’zbekistonlik va O’zbekiston Respublikasi hududida yashovchi xorijiy jismoniy shaxslar. Yuqorida aytib o’tilgan ruxsatnomani berish _oraqolpog’iston Respublikasi Mehnat vazirligi mehnat aholini ish bilan ta’minlash va ijtimoiy himoya qilish bo’yicha viloyatlar va Toshkent shahar boshqarmalari (hududiy davlat organlari) tomonidan amalga oshiriladi. Ruxsatnoma olish uchu nish beruvchi hududiy mehnat organlariga quyidagi hujjatlarni topshiradi:-ariza;-kontrakt loyihasi yoki xorijiy fuqarolar yoxud chet el firmalari bilan tuzilgan mutaxassislarni jalb qilish maqsadi va shartlari to’g’risida oldindan ahdlashilganlikni tasdiqlovchi boshqa hujjatlar;-xorijiy mutaxassisga berilgan anketa va uning fotosurati;-ruxsatnomani rasmiylashtirish va berish haqi to’langanligi to’g’risida bank (kassa) hujjati va hududiy mehnat organlarining talabiga ko’ra, boshqa zarur hujjatlar;-«VICH-infektsiya» yo’qligi to’g’risida sertifikat. Ruxsatnoma bir xil muddatga beriladi. Ushbu muddatni uzaytirish ruxsatnoma olishdagi singari tartibda amalga oshiriladi.. Agar mehnat munosabatlarni quyidagilarga tegishli bo’lsa, ko’rsatib o’tilgan ruxsatnoma va xorijiy fuqarolarning mehnat faoliyati huquqini tasdiqlash talab etilmaydi:-diplomatik va konsullik muassasalarning. O’zbekiston Respublikasi hududidagi diplomatik maqomdan foydalanuvchi tashkilotlarning xodimlariga;-hukumatlararo bitimlar asosida ishlovchi xodimlar xalqaro, muruvvat, xayriya tashkilotlarning rasmiy vakillariga;-3 oygacha muddatga keladigan, O’zbekiston Respublikasi hududida ishlayotgan yoki tashkil etilayotgan qo’shma korxonalar yoki firmalarning muassasalari yoki taychalari hisoblanadiganlar.
Ko’rsatilgan tartib quyidagi xorijiy fuqarolarga nisbatan ham qo’llanilmaydi: -davlatlararo bitimlarga muvofiq tashkil etilgan O’zbekiston hududidagi muassasalarda ishlovchi fan va madaniyat arboblariga;-ta’til vaqtida O’zbekiston oliy kasb ta’limi o’quv, muassasalari dasturlari doirasida ishlab chiqarish amaliyotini o’tayotgan talabalarga;-O’zbekiston Respublikasida akkreditatsiya qilingan muxbirlar va jurnalistlarga;-O’zbekiston akademiyalari va oliy kasb ta’limi o’quv muassasalarida ma’ruzalar kursini o’qi shva boshqa ishlar uchun jalb qilingan ma’ruzachilar va yo’riqchilarga;-O’zbekiston Respublikasining xorijiy mamlakatlar bilan tuzilgan davlatlararo bitimlarga binoan, ishga joylashtirishning boshqa xil tartibi belgilangan shaxslarga.
