Mehnat muhofazasi va ekologiya

Nafas olishi to`xtagan odamni dastlabki 5 daqiqa
davomidagina hayotga 
qaytarish mumkin. 
Nafas oldirish usuli bemor bo`lgan sharoitlar va nafas olishning to`xtash 
sababiga ko`ra tanlanadi.
Sil‘vester usuli. Bemor chalqancha yotqiziladi. Bemorning bilak kafti ustidan 
ushlanib, kuch bilan yuqoriga ko`tariladi, so`ngra qo`llarni ko`krak qafasiga 
tushiriladi va u qattiq bosiladi. Minutga 14-15 marta shunday harakat qilinadi. 
SHoller usuli. Qovurg‘a yonlarini qo`llar bilan yon tomonga cho`ziladi, 
so`ngra qisiladi. 
Og‘izdan og‘izga yoki og‘izdan burunga havo puflash usuli sun`iy nafas 
oldirishning eng ta`sirchan oddiy usullaridan hisoblanadi.
Sun`iy nafas ―og‘izdan og‘izga‖ yoki ―og‘izdan burunga‖ berilishi mumkin. 
Bu usullar boshqa usullarga nisbatan samarali usul hisoblanadi. Unda jarohatlangan 
shaxsning o`pkasiga boshqa usullarga nisbatan 4 barobar ko`p havo yuboriladi. 
Sun`iy nafas berishdan oldin jarohatlangan shaxs elka tomoni bilan 
yotqizilishi, undagi siqib turgan kiyimlar, galstuk, sharf va shu kabilar echilishi, og‘iz 
ko`piklardan tozalanishi kerak. Agar og‘iz kattik yopiq bo`lsa (tishlashib qolgan 
bo`lsa), ikkala qo`lning to`rt barmog‘ini jarohatlangan shaxsning boshi orqasiga 
qo`yib, ikkala bosh barmoq bilan og‘zini ochish kerak. Keyin chuqur nafas olib, 
og‘izni og‘izga qo`yib, jarohatlangan shaxsning burnini qisib kuchli havo puflash 
kerak. Havo puflashda marli, rumolcha yoki maxsus nafas olish trubkasidan 
foydalanish mumkin. Sun`iy nafas berish chastotasi minutiga 10-12 marta bo`lishi 
kerak. 
YUrak faoliyatining to`xtatishi. Yurak faoliyatining to`xtashiga yo`l 
qo`ymaslik uchun sun`iy nafas oldirish bilan birga yurakni bevosita yopiq uqalanishi 
zarur.
Yurak urishining to`xtash belgilari: 
♥ Ko`z qorachig‘ining kengayishi. 
♥ Uyqu arteriyasida pulsning yo`qligi. 
♥ Nafas olishning to`xtashi 
♥ Refleksning mavjud emasligi
Yuqoridagi holatlar kuzatilganda quyidagi tartibda harakat qilish lozim: 
1. Jabrlanuvchi chalqanchasiga qattiq yuzaga yotqiziladi. 
2. Biror kiyimi dumaloqlanib bo`yni tagiga qo`yiladi. 
3. Boshini orqaga egib, og‘zi yopiladi. 
4. ―Og‘izdan-og‘izga‖ yoki ―og‘izdan-burunga‖ usulida sun`iy nafas beriladi. 
5. Yurak bilvosita massaj qilinadi.

---

120