Mehnat muhofazasi

8.5. Elåktr tokidan saqlanish va shaxsiy himoya vositalari
Elåktr tokidan himoya qilish vositalari asosiy
va qo‘shimcha vositalarga bo‘linadi. Asosiy
vositalarga 1000 
V
dan ortiq kuchlanishli elåktr
moslamalariga xizmat ko‘rsatishda foydalaniladigan
izolyatsiyali shtanga, tok o‘lchovchi klåsha,
kuchlanishni ko‘rsatuvchi asbob, himoyalovchi
qurilma va turli ko‘rinishdagi jihoz hamda
moslamalar kiradi. Kuchlanishi 1000 
V
gacha bo‘lgan
elåktr moslamalariga xizmat ko‘rsatayotganda esa
izolyatsiya qilingan dastlabki asboblar: buragich,
ombir va tishlagich, dielektrik qo‘lqop hamda
izolyatsiyalangan klåshalardan foydalaniladi.
Qo‘shimcha vositalarga kuchlanish 1000 
V
dan
ortiq bo‘lganda ishlatiladigan dielektrik etik,
kalish, to‘shama va izolyatsiyalangan tagliklar
kiradi.
Tarmoq yoki elåktr moslamalaridagi kuchlanishni tåkshirib ko‘rishda
tokning faol ta’sirida ishlovchi kuchlanish signali va kuchlanishni
ko‘rsatuvchi maxsus asboblardan foydalaniladi.
500 
V
gacha bo‘lgan elåktr moslamalaridagi kuchlanishni tåkshirib
ko‘rishda TI-2, MIN-1, UIN-10, IN-92 rusumli asboblar ishlatiladi.
Kuchlanishi 1000 
V
dan yuqori bo‘lgan elåktr qurilmalarini tåkshirishda
nåon chiroqli indikatorlardan foydalaniladi. 10 
kV
gacha bo‘lgan elåktr
o‘tkazgichlardagi kuchlanishni tåkshirishda tok o‘lchovchi klåshalar ishlatiladi.
Bulardan tashqari, elåktr tokidan himoya qilish vositalariga montyor
bålbog‘, bog‘ichli montyor kavush, muhofaza arqon, tålåskopli minora
va narvonlar ham kiradi. Montyor bålbog‘lari 225 
kg
, kavushlar esa 135
kg
yuk bilan 5 daqiqa davomida sinab ko‘riladi va kåyingina ulardan
foydalanishga ruxsat etiladi.
Elåktr xavfsizligini ta’minlashda ko‘rgazmali bålgilar ham muhim
ahamiyatga ega. Ular, asosan, to‘rt guruhga bo‘linadi, ya’ni ogohlanti-
ruvchi, ruxsat båruvchi, taqiqlovchi va eslatuvchi bålgilar.
Taqiqlovchi plakatlar
ish bajarilayotgan joylarga tok berishi mumkin
bo‘lgan kommutatsiya apparatlaridan foydalanishni taqiqlash uchun
mo‘ljallangan.
28-rasm. 
50 
V
ga mo‘l-
jallangan TI-2 turdagi ikki
qutbli ko‘rsatkich

---

103
Ogohlantiruvchi plakatlar
taqsimlash
qurilmalari, transformator xonalari va taq-
simlash xonalari eshiklarining tashqi
tomoniga, shuningdek, bu xonalarning ichiga
mahkamlab qo‘yiladi.
Ruxsat beruvchi plakatlar
borishga ruxsat
etilgan elektr qurilmalar joyini ishchilarga
ko‘rsatish uchun qo‘llaniladi.
Eslatuvchi plakatlar
kommutatsiya ap-
paratlari yuritmalarining dastalariga,
muvaqqat yerga ulash uskunalariga yerga
ulangan tok o‘tkazuvchi qismlarga tok
berilishining oldini olish maqsadida osib
qo‘yiladi.
29-rasm.
400 
V
gacha kuchlanishga
mo‘ljallangan UNN-1
turdagi kuchlanish ko‘rsatkich.

---

104