Mehnat ishlab chiqarish tadbirkorlik qobiliyati kapital halim hamroyev tadbirkorlik asoslari

Qaror
variantlari
Vaziyat 
variantlari
v,
V2
vs
в ,
0.55
0.50
0.00
в 2
0.10
0.65
0.10
Qs
0.45
0.00
0.20
Q
j
0.00
0.75
0.05
Jadvalda hisoblab chiqilgan farq (ko'rsatkichjlardan eng kattasiga 
ega bo‘lgan variant tanlab olinadi: Vj vaziyatda Q, qaror, V vaziyatda 
Q4 qaror, V3 vaziyatda Q3 qarorni tanlash mumkin bo‘ladi.
4. 
Yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan xavfni aniqlash. U quyidagicha 
hisoblanadi:
x , r ^ -
28

---

Bu yerda: X - yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan xavf (tavakkal); Fk
- kutilayotgan foyda; Z - tavakkal qilinayotgan zarar.
Demak, biror ishdan tavakkal qilinayotgan zaraming undan kuti­
layotgan foydadan katta bo‘lmasligi yo ‘l qo‘yilishi mumkin b o‘lgan 
tavakkal darajasi bo‘lib, mazkur ish bilan shug‘ullanish mumkinligini 
ko‘rsatadi.
5.Tavakkalchilik koeffitsiyentini aniqlash. U quyidagicha aniqla­
nadi: 
g _ z,
Bu
yerda: К - tavakkalchilik koeffitsiyenti; Z - tavakkal qilinayot­
gan zarar; M - safarbar qilinadigan jam i mablagTar (kapital).
Dunyo tajribasi asosida aniqlanishicha, tavakkalchilik koeffitsiyenti 
0,3 ga teng bo‘lsa, tavakkal darajasi optimal (maqbul), 0,3 dan katta va
0,7 dan kichik bo‘lsa tavakkal yo‘l qo'yilishi mumkin boTgan darajada,
0,7 va undan katta boTsa, tavakkal qilish mumkin emas deb hisobla­
nadi.
Tadbirkorlik va biznesda tavakkal biror ish bilan shug‘ullanganda 
omadsizlikka uchrash ehtimoli tushuniladi. Bunday omadsizlikka turli 
xil xavf-xatarlar sabab boTishi mumkin. Tadbirkorlar mavjud va yan­
gi paydo boTadigan xavf-xatarlarni yaxshi bilishlari va ularni oldini 
olish yoki ularning salbiy oqibatlarini pasaytirish choralarini ko‘rib 
qo‘yishlari lozim. Tadbirkorlikda uchraydigan xavf-xatarlar sug‘urta 
qilinadigan va sug‘urta qilinmaydigan ikki turga ajratiladi. Ular 2.3-,
2. 4-, 2 .5 -jadvallarda keltirilgan.
2. 3- jadval
Sug‘urta qilinadigan xavf-xatarlar
№