Мехнат фаолиятининг физиологик асослари


  Markaziy    yoki    nerv  nazariya



Download 0,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/17
Sana22.08.2021
Hajmi0,86 Mb.
#154041
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   17
      1.  Markaziy    yoki    nerv  nazariya.  Markaziy    nazariyaga  asosan  char-chash 

muskul  ishining    buzilishi  bo`lib,  bunda  markaziy  asab  tizimi  tomonidan 

muskullarga    keladigan    signallar  soni  keskin  oshishi  va  muskullarning  normal 

qisqarishini    talab  qilinishidir.  Ajratib    olingan  muskullarda  olib  borilgan  (  masa-

lan,  baqa  boldir  muskulini  elektrostimulyator  bilan    ritmik  ta`sirlash)  tajribalarda  

ish qobilyatini uchta klassik  fazalarini: ishlash, ish qobilyatining  maksimal  chi-

damliligi va ish  qobilyatining  pasayishini  kuzatish mumkin. Bu fazalar charchash 

bilan bevosita bog’liqdir. 

      2.Gumoral  yoki  lokallik.  Gumoral  nazariya  o’z  navbatida  bir  qancha 

nazariya-larga  bo’linadi:  Charchashning  birinchi  nazariyasi-energiya  (quvvat) 

beruvchi  moddalarning  tugashi  nazariyasi  bo`lib  hisoblanadi.  Shiffaning  och  

qolish  naza-riyasida    ta`kidlanishicha,  charchash  energiya  zaxiralari  (  glikogen  va 

yog’larning)  ning  yetishmasligi    natijasida    kelib  chiqadi.  Energiya  beruvchi 

moddalarning  tugashi  haqiqatdan ham  tanada quvvat beruvchi moddalar kamayib 

tugasa,  hara-kat  ham  to`xtaydi.  Lekin  hozirgacha  fiziologiya  fanidan  to`plangan 

ma`lumotlarda  aniqlanishicha,  hech  bir  organizmda  u  harakat    qilishga 

yaramaydigan  darajada    charchab  qolsa  ham,  energiya  beradigan  moddalar 

butunlay    tamom  bo`lib  qolmay-di,  balki  oz  miqdorda  bo`lsada  zaxira  doim 

mavjud bo`ladi. Qondagi  glyukoza  miqdori me`yorga nisbatan  yarmiga kamayib  

qolsa, mehnat qilish qobilyati yo`qoladi. 

Shu  ham  nazarga  tutish  kerakki,  qonda  glyukozaning  bunday  kamayishi 

nafaqat muskullar ishiga salbiy ta`sir qiladi, balki asab tizimi ham o`z ishini keskin  

o`zgartiradi ( ko`ngil ayniydi, bosh aylanadi inson hushini yo`qotadi va boshqalar). 

Ozroq glyukoza (shakar) isme`mol qilish yuqorida ta`kidlab o`tilgan  salbiy holat-

larni  yo`qotib,  ish  qobilyatini  tiklaydi.  Shuning  uchun  ham  uzoq  masofalarga 



 

44 


yugurishda  distantsiya  davomida  sportchilarga    shirin  ichimliklar  ichish  tavsiya 

etiladi.Lekin bir– ikki saot davom etadigan  kuchli harakatlardan keyingi charchash 

karbonsuvlar  zaxirasini  deyarli  kamaytirmaydi.  Bundan  ko`rinadiki,  qonda 

glyukoza miqdorining    keskin  kamayishi  faqat  juda  uzoq  masofalarga  yugurishda 

(bir necha soatlab) paytidagina kuzatiladi. Demak, bu nazariya ham  charchashning 

asl  sababini  tushuntira olmadi. 




Download 0,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish