Мехнат фаолиятининг физиологик асослари

Organizmda sodir bo`luvchi charchash bilan kurashish choralari
: 
1.Faol yoki passiv dam olishni o`z vaqtida belgilash. Hattoki, unchalik chu-qur 
va keskin bo`lmagan charchashda ham qisqa muddatli (Masalan, o`rtacha 3-5 
daqiqa) dam olishni tashkil etish ijobiy natija beradi. 
2.Har bir ish jarayonida uning qismlari o`rtasidagi oraliqni ya`ni, mik-ropauzani 
oshirish. 
3.Aqliy yoki jismoniy yuklamada charchash sodir bo`lganda bajarilayotgan 
ishning quvvati bir butun holda pasayadi. 
4. Ish faoliyati davomida musiqadan foydalanish. 
5. Gimnastika bajarish. Gimnastika bajarishda tana, bo’yin, yuz, bosh qismlar-
ning o’zaro uqalanishi va o’z - o’zini uqalashda teri qoplamining ta’sirlanishi 
markaziy asab tizimiga boradigan afferent impulslar oqimini oshiradi. 
6. Autogen shug’ullanish ya’ni nafas gimnastikasi. 
7. Aqliy ish qobilyatini oshirish, aqliy charchashning oldini olish va unga qarshi 
kurashish uchun quyidagi farmokologik preparatlar qabul qilish tavsiya etiladi: 
a) ish qobilyatini oshiradigan preparatlar: masalan, glyukoza, vitamin S, glyutamin 
kislota, jenshen, sariq qand va boshqalar; 
b) safarbar etilishini jadallashtiruvchi preparatlar: adrenalinsimonlar; 

---

48 
s)markaziy asab tizimining umumiy stimulyatorlari, ya’ni og’riq qoldiruvchi 
analitiklar: ( strixnin, sekurinin, kofein). Bu preparatlar hissiy reaksiyalarni, miya 
tonusini oshiradi va aqliy ish qobilyatini yaxshilaydi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

49