|
tomonidan yana qanday xizmatlar ko’rsatilishini xohlaysiz?“ savollariga respondentlar bunday muassasalarning aholini ish bilan ta’minlash faoliyatini rivojlantirishni istashlarini bildirishgan.
Toshkent shahar Shayxontohur tumani mehnat muassasasi faoliyatini chuqurroq tahlil qilish va yanada rivojlantirish maqsadida, tuman muassasasidagi 20 ta xodimning fikrlari anketa yordamida ijtimoiy so’rov o’tkazish orqali aniqlandi (8-ilovadagi anketa-intervyu).
Xodimlarga berilgan ilk “Sizning ishingizning jamiyatdagi ahamiyati nimada? Sizning ishingiz kimga va nima uchun kerak?” ko’rinishidagi savolga (8-ilovadagi anketa-intervyuning 1-savoli) xodimlar o’zlari ishlayotgan mehnat muassasalarining faqat ma’lum bir vazifalarini belgilab o’tishgan (9-ilova). Bizning fikrimizcha, xodimlarga muassasa maqsad va vazifalari, ko’rsatilishi lozim bo’lgan xizmatlarga bag’ishlangan seminarlarni ma’lum bir vaqtlarda tashkil qilish maqsadga muvofiqdir.
Muassasa xodimlariga murojaat qilayotgan fuqarolarning muammolarini aniqlash uchun murojaat qilganimizda (8-ilovadagi anketa-intervyuning 3-savoli), murojaat qilayotgan fuqarolarning aksariyat qismi ish haqi kamligi yoki o’z vaqtida berilmasligi muammosi bilan murojaat qilishgan (9-ilova). Fuqarolarda uchraydigan muammolarning miqdori va darajasi bo’yicha ishga joylashish,
57
moddiy yordam olish, o’z uylariga yaqin joyda ish bilan band bo’lishlari, ish o’rinlarini o’zgartirish kabi muammolarni aytish mumkin.
Korxonada mehnat sharoitlarini yaxshilash hamda xorijda ish bilan band bo’lish bilan kamroq kishi murojaat qilgan. Qiziqarlisi shundaki, fuqarolarning ko’pchiligi xodimlarning fikriga asosan, fuqarolarning birontasi ham malakasi kamligi yoki mutaxassisligi bo’sh ish o’rniga to’g’ri kelmayotgani, sog’ligi ish o’rniga mos kelmayotganidan shikoyat qilmagan.
Mehnat muassasalari xodimlariga o’zlarining faoliyatlarida esda qoladigan biron hodisa to’g’risida so’zlab berishni so’raganimizda, aksariyat xodimlar nogironlar, uzoq muddat ishsiz bo’lgan fuqarolar ish bilan ta’minlanganda yoki ularga nafaqa belgilanganda, bunday kishilarning va ularning oila a’zolarining behad xursand bo’lganliklarini belgilashgan. Ayrim xodimlar avf etilgan qamoqdagi fuqarolarning ishga joylashgan holatidagi xursandchiligini ta’kidlashgan.
“Mamlakatimiz mehnat sohasidagi qonunchilikda, muassasalar faoliyatida qanaqa o’zgarishlar kiritilishini xohlaysiz?” mazmunidagi savol bilan mehnat muassasalari xodimlariga murojaat qildik (8-ilovadagi anketa-intervyuning 11-savoli). Xodimlarning ko’pchiligi o’zida ko’proq kishilarni yollab ish bilan ta’minlab turgan korxonalarni har qanday tekshiruv va moliyaviy to’siqlardan ozod qiladigan qonunlarni yanada mukammal ishlab chiqish lozimligini ta’kidlashgan. Shuningdek, ko’proq xizmat ko’rsatish va aholini ish bilan ta’minlashga ko’maklashadigan korxonalarni tashkil qilishga, mavjudlarini kengaytirish uchun hukumat tomonidan turli imtiyoz va engilliklarni yaratish maqsadga muvofiqligini bildirishgan.
Xulosa qilib aytganda, Shayxontohur tumani Bandlikka ko’maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazi va xususiy tashkil topadigan ishga joylashtirishga ko’maklashuvchi firmalar zamonaviy axborot vositalaridan (ro’znoma, radio, televidenie, internet saytlaridan) foydalanishlari ijobiy samara beradi.
58
bob bo’yicha xulosa
Toshkent shahar Shayxontohur tumanida mehnat bozori infratuzilmasining shakllanishida huquqiy asoslar mamlakatdagi qonun hujjatlari, turli me’yoriy ko’rsatmalar bilan etarlicha yaratib berilgan. Tumandagi hozirgi demografik vaziyat mehnat bozoriga yuqori darajadagi salbiy ta’sir ko’rsatmaydi. Ko’proq onalik va bolalikni muhofaza qiladigan shifoxonalar, zamonaviy jihozlar va malakali shifokorlar bilan ta’minlangan tug’ruqxonalar tashkil qilish maqsadga muvofiq, deb hisoblayman. Shuningdek, shifokorlarni vaqti-vaqti bilan bilimlarini sinovdan o’tkazish, hamda yuqori natijalarga ega bo’lgan shifokorlarni moddiy va
ma’naviy rag’batlantirish, natijasi pastroq bo’lgan shifokorlarga nisbatan intizomiy jazolar qo’llash tumanda o’lim darajasini yanada pasaytirib, tug’ilish va aholining tabiiy o’sishini rag’batlantiradi, deb hisoblaymiz.
Shayxontohur tumanida ish bilan bandlar soni yildan-yilga oshib, ish bilan bandlikda tarkibiy o’zgarish bo’lib, keyingi yillarda nomoddiy ishlab chiqarish sohalarida bandlar soni va ulushi oshmoqda. Tumandagi ishsizlarning tarkibini tahlil qilib, mehnat davomiyligi bo’yicha birinchi marta ish izlayotganlar, ish bilan bandlikdan chiqish sababiga ko’ra o’rta maktabni tugatganlar, ishsizlik davomiyligi bo’yicha bir oydan uch oygacha ishsiz bo’lganlar, ishsizlarning mutaxassisligi bo’yicha mutaxassisligi bo’lmaganlar, jinsi bo’yicha erkaklar, ishsizlarning yoshi bo’yicha 16-30 yoshdagilar yuqori ulushni egallaganini aniqladik. Bizning fikrimizcha, ishsizlar sonini mehnat muassasasi xodimlari
o’tkazadigan ijtimoiy so’rovlar natijasida aniqlash muhimdir. Ishsizga qo’yiladigan shartlar orasidan fuqaroning mehnat muassasasiga tegishli hujjatlar taqdim qilib ro’yxatdan o’tishi lozimligini olib tashlash maqsadga muvofiqdir.
Shayxontohur tumani bandlikka ko’maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazi, turli ishga joylashtirish va kasbga tayyorlash muassasalari, ta’lim va sog’liqni saqlash tizimi asosiy mehnat bozori infratuzilmasi hisoblanadi. Shuningdek, mehnat layoqati miqdori va sifatini oshirishda turli o’quv kurslari, davolash maskanlari, sihatgohlar, bo’sh ish o’rinlari bo’yicha axborotlarni
59
tarqatadigan matbuot vositalari, radio, televedenie va boshqalar ham mehnat bozori faoliyatini rivojlanishida hamda talab va taklif muvofiqligini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega.
Fuqarolarni xorijda ish bilan band bo’lishini ta’minlab, mehnat munosabatlaridagi xodimlar huquqlarini kafolatlaydigan xususiy firmalar faoliyatini tashkil qilish va ularning har bir fuqaroni xorijga borib ish bilan
ta’minlanishi va o’z yurtiga qaytishini hukumat nazorat qilishi maqsadga muvofiq bo’ladi. Mehnat bo’limlari va xususiy tashkil topadigan ishga joylashtirishga ko’maklashuvchi firmalar zamonaviy axborot vositalaridan (ro’znoma, radio, televidenie, internet saytlaridan) foydalanishlari ijobiy samara beradi.
60
BOB. IQTISODIYOTNI MODERNIZATSIYALASH SAROITIDA MEHNAT BOZORI INFRATUZILMASINI RIVOJLANTIRISNING
Do'stlaringiz bilan baham: |
