Mehmonxonalarda axborot kommunikatsion tizimlar

Network ID 
tarmoq identikatori va 
Host ID
 tugun identikatori. 
IP ning 5 ta sinfli (kategoriyali) manzillari mavjud: 
Sinf 
1-baytning ma’no diapazoni 
Tarmoqlar soni 
Tugunlar soni 
A 
1 – 126 
126 
16777214 
B 
127 – 191 
16382 
65534 
C 
192 – 223 
2097150 
254 
D 
224 – 239 
- 
228 
E 
240 – 247 
- 
227 
 
Har bir IP – manzil bitta tarmoq yo‘nalishida murojaat qiladi. 
IP – manzilning sinflar bo‘yicha taqsimoti quyidagicha bo‘ladi, masalan A, 
B, C sinflari uchun: 
 
 
Tarmoq qismi 
Host qismi 
A   sinf 
0
1000100 
11000101 
01111100 
01000111 
 
Tarmoq qismi 
Host qismi 
B  sinf 
10
000100 
11000101 
01111100 
01000110 
 
Tarmoq qismi 
Host qismi 
C  sinf 
110
00100 
11000101 
01111100 
01000111 
 

---

 
113 
Belgili  manzil
  –  ushbu  manzil  tarmoq  ma’muri  tomonidan  kiritiladi  va 
quyidagi qismlardan iborat bo‘lishi mumkin, masalan, bayonnoma, tashkilot nomi, 
domen nomi. Bunday nomlanish DNS nomlanish deyiladi. 
Har  bir  IP  adres  aniq  bir  tarmoq  kompyuteriga  murojaat  etadi.Ushbu 
aniqlikni  ta’minlash  maqsadida  domen  tushunchasi  kiritilgan. 
Domen
  –  bu 
tarmoqdagi  nomma-nom  xostlar  guruhidir.  Domenlar  bir-biridan  nuqtalar  bilan 
ajratiladi va odatda 5 tadan ortiq bo‘lmaydi.  
Internetda mavzuli domenlar quyidagicha aniqlangan: 
com – tijorat korxonalari 
edu– o‘quv muassasi 
gov – noharbiy davlat muassasi 
mil  – harbiy muassasa 
net– tarmoq tashkilotlari 
org – boshqa tashkilotlar 
 
Geografik domenlar quyidagicha belgilangan, masalan, au - Avstraliya, ca - 
Kanada, ru -Rossiya ,uk –Buyuk Britaniya , us -AQSh , uz -O‘zbekiston . 
2012-yil oxirida domenlar statistikasi quyidagicha bo‘lgan: 

 
barcha qayd qilingan domenlar -   246 mln. ;  

 
milliy zonalarda qayd qilingan domenlar- 104.9 mln. ;  

 
yuqori darajadagi domenlar - 329 mln. ; 

 
.COM zonasida qayd qilingan domenlar- 100 mln. ;  

 
.NET zonasida qayd qilingan domenlar - 14.1 mln. ;   

 
.ORG zonasida qayd qilingan domenlar-  9.7 mln. ; 

 
.INFO zonasida qayd qilingan domenlar-  6.7 mln. ;  

 
.BIZ zonasida qayd qilingan domenlar-  2.2 mln.  
Internetda  domenli  manzillash  maxsus  sxema  yordamida  tashkil  etilgan 
bo‘ladi. 
1-sxema 
quyidagicha: 
Protocol.organisation.domain, 
masalan, 
www.microsoft.com
.    2-sxema  quyidagicha:  department.organisation.domain, 
masalan, 
moodle.sies.uz
, 3-sxema quyidagicha: name.domain, masalan, 
sies.uz.
 

---

 
114 
Sahifa,  fayl  yoki  boshqa  resursning  Internetda  joylashishini  aniqlovchi 
noyob manzil – URL deb ataladi. 
    HTML  hujjatlar  shaklidagi  tarmoq  resurslari 
URL 
(Uniform  Resourse 
Locator) yordamida identifikatsiyalanadi. Uning tarkibiga fayl va katalog nomidan 
tashqari mashinaning tarmoqdagi manzili va faylni olish usuli kiradi.   
URL 
 – bu 
muayyan  resursning  internetda  joylashishini  ko‘rsatishning  standart  usuli    va  u 
quyidagi formatda bo‘ladi:  
http://server_adresi:{port nomeri}/direktoriya_nomi/fayl_nomi. 
    Masalan,  kompyuter  domen  manzilining  yoki  veb  resurs  manzilining 
namunaviy ko‘rinishi quyidagicha: http://www.sies.uz, http://www.uza.uz. 
    Yuqori  darajali  domen  manzilini  ajratish  va  uni  boshqasrish  ilk  bor  IANA 
(ingl.    Internet  Assigned  Numbers  Authority)  tashkilotiga  yuklatilgan  edi  (AQSh 
Mudofaa  Vazirligi  bilan  tuzilgan  shartnomaga  binoan).  Keyinchalik  ICANN  — 
nomlarni  va  raqamlarni  taqsimlovchi  internet-korporatsiyasi  (ingl.  Internet 
Corporation  for  Assigned  Names  and  Numbers),  xalqaro  tashkilotiga  yuklatildi 
(AQSh Savdo  Vazirligi  bilan tuzilgan shartnomaga binoan). 
    2012-yil    12-  yanvardan  boshlab    ICANN  domenlarni  ochiq  qayd  qilish 
mumkinligini e’lon qildi.