Механика-математика факультети эҳтимоллар назарияси ва математик статистика кафедраси

Gaz razryadli nurlanish manbalari. Gazlarda razryad turlari.

• Gazlarda elektr razryadlari turli xarakteristikali nurlanish manbalari yaratishning katta imkoniyatlarini beradi. Nurlanuvchi muhitning parametrlari gazning turi, bosimi va elektr razryadining rejimiga qarab keng oraliqda o’zgartirilishi mumkin. Bunday trubkalarda razryad turi katod va anodning volt-amper xarakteristikasiga bog’liq bo’ladi.

Gaz razryadi yorug’lik manbalarida nurlatgich plazma ya’ni ionlashgan kvazineytron gaz hisoblanadi. Makroskopik nuqtai-nazardan plazma katta yoki kichik darajada hajm bo’yicha bir jinsli bo’lmaydi. Plazmaning nurlanish xarakteri atom, ion va molekulaning energetik sathlari to’lqirilganligini belgilovchi ko’p sonli elementar jarayonlar mavjudligi bilan bog’liq. Plazmaning birlik hajmda vujudga keladigan nurlanish bu hajmning o’ziga yoki qo’shni hajmga yutiladi. Fazoviy bir jinsli bo’lmagan plazmaga jarayonlarning turli-tumanligi real plazmani analitik tasvirlash imkonini bermaydi. Shuning uchun uning oddiylashtirilgan modellari qaraladi. Bular termodinamik muvozanatli nurlanish, lokal termodinamik muvozanatli nurlanish, muvozanat bo’lmagandagi nurlanish va hokazolar.

• Gaz razryadi yorug’lik manbalarida nurlatgich plazma ya’ni ionlashgan kvazineytron gaz hisoblanadi. Makroskopik nuqtai-nazardan plazma katta yoki kichik darajada hajm bo’yicha bir jinsli bo’lmaydi. Plazmaning nurlanish xarakteri atom, ion va molekulaning energetik sathlari to’lqirilganligini belgilovchi ko’p sonli elementar jarayonlar mavjudligi bilan bog’liq. Plazmaning birlik hajmda vujudga keladigan nurlanish bu hajmning o’ziga yoki qo’shni hajmga yutiladi. Fazoviy bir jinsli bo’lmagan plazmaga jarayonlarning turli-tumanligi real plazmani analitik tasvirlash imkonini bermaydi. Shuning uchun uning oddiylashtirilgan modellari qaraladi. Bular termodinamik muvozanatli nurlanish, lokal termodinamik muvozanatli nurlanish, muvozanat bo’lmagandagi nurlanish va hokazolar.