Medeniyet k a V r a m I e t r a f I n d a yeni tartişmalar: " medeniyetler çatişmasi m I ? "

---

MEDENİYET K A V R A M I E T R A F I N D A YENİ TARTIŞMALAR: 
" MEDENİYETLER ÇATIŞMASI M I ? " 
AbdülkerimÜREGEN* 
Yaşadığımız son on yıl boyunca insanlar dünya tarihinin çok önemli 
değişikliklerine ard arda şahit oldular. Bu değişikliklerden başlıcası, iki büyük 
Dünya Savaşını da içeren bir milletlerarası düzenin yerini "yeni bir dünya 
düzeni"ne terketme eğilimi idi. Bu eğilimin başlangıcındaki çarpıcı olay, doğu 
blokunun liderliğini yapan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin 
sisteminde onyıllardır görülen siyasi, ideolojik ve ekonomik tıkanmayı aşma 
girişimini Mihail Gorbaçov liderliği ile gerçekleştirmeye çalışması idi. Genelde 
yaşlı olan Sovyet liderlerinin aksine büyük umutlarla işbaşına getirilen genç 
Gorbaçov'un Açıklık "Glasnost" ve Yeniden Yapılanma "Perestroika" şeklinde 
ana omurgasını tespit ettiği diskurunun sonunda vardığı nokta trajik bir biçimde 
önce ideolojinin çöküşü, sonra doğu blokunun en sonunda da SSCB'nin siyasi 
birliğin çözülmesi oldu. 9 Kasım 1989 Berlin Duvarının yıkılması ile birlikte 
aynı zamanda Soğuk Savaş ve 28 Haziran 1914'de Arşidük Ferdinanden suikast 
neticesinde hayatını kaybetmesiyle birlikte başlayan global çatışma dönemi de 
sona eriyordu.' 
Bu sonucun Batıda ve dünyada algılanış biçimi; siyasi olarak Batının, 
ekonomik olarak kapitalizmin, sistem olarak ise "hür dünya demokrasilerin" 
zaferi şeklinde oldu. Ancak aynı zamanda da bundan sonra ne olacağı sorusu 
sorulmaya başlandı. Yüzyılın başında, doğu meselesini Osmanlı devletinin 
tasfiyesi ile halleden, kısa süreli bir "irrasyonel" Faşist-Nazi totaliterliği İkinci 
Dünya Savaşı sonunda Berlin'de darağacına çeken, son olarak da 
"hiperrasyonel" Marksist-Leninist totaliterliği savaşsız olarak yenilgiye uğratan 
Batı, birdenbire düşmansız kalmanın zihinlerde yarattığı karmaşa ve bilirsizlik 
ortamı ile karşılaştı. İki kutuplu ve kurallarla, sınırların büyük ölçüde belirli