Mdh tuproqlari. Tayga-o’rmon zonasi va o’rmon-dasht zonasining qora tuproqlari

O’rmon-dasht va dasht zonasining qora tuproqlari.

Qora tuproqlar shimoliy yarimshar materiklarida - Yevroosiyo va Shimoliy Amerikada tarqalgan. Ularning maydoni 260 mln/ga (quruqlikning 1,7%), shu jumladan tog’ qora tuproqlari 23 mln/ga ni tashkil etadi.
MDH hududida qora tuproqlar o’tloq-qora tuproqlari va shurtobli tuproqlar kompleksi bilan birga 191 mln/ga ni tashkil etadi. Yer sharida tarqalgan qora tuproqlarning qariyb 48,4 foizi MDH ga to’g’ri keladi.
Qora tuproqlar tarqalgan territoriyalarda asosiy tuproqlar bilan bir qatorda, o’tloq-qora tuproqlar, o’rmon sur tusli tuproqlar (zonaning Shimolida), va (G’.Sibir, Qozog’iston va boshqalar) bulardan tashqari sho’rxoklar, sho’rtoblar va botqoq tuproqlar ham uchraydi.
I q l i m i. Yozda issiq va qishda mo’tadil sovuq bo’lishi bilan xarakterlanadi. Sharqiy viloyatlarida qishi sovuq va ba’zan nihoyatda qattiq bo’ladi.
G’arbdan Sharqqa borgan sayin issiqlik miqdori kamayib, iqlim quruqlashib va atmosfera yog’inlari ham ozayib boradi. 100C dan yuqori harorat yig’indisi o’rmon dashtning g’arbida 2400 - 32000C, sharqiyda 1400- 16000C, dasht zonasida shunga muvofiq 2300-3500 dan 1500-23000C gacha o’zgaradi.
R e l’ e f i. Yevropa qismida asosan tekislik va ancha past balandlikdan iborat bo’lib, bu territoriyada daryo vodiylari jarliklar bilan bo’linib ketgan maydonlar ham uchraydi. Dasht zonasi relyefi ancha tekis, ba’zi joylarda balandliklar, jarliklar, soylar ham uchraydi.