Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

“o‘qitiSh prinsiplari”
atamasi ham iShlatiladi. Lekin ta’lim
tamoyillari (prinsitslari) ta’lim jarayonining ikkala sub’ekti o‘qituvchi va o‘quvchi-talabaga ham
dahldor. SHuning uchun taniqli didaktik olimlar O.Roziqov, A.Zunnunov, U.Mahkamov
ularni
ta’lim prinsiplari
deb atagan ma’qul deb ta’kidlaydilar. CHunki ta’limni taShkil etiSh, boShqariSh
va nazorat qiliShda o‘qituvchi va o‘quvchi-talaba faoliyatiga qo‘yiladigan talablar, qoidalar, ta’lim
prinsiplari deb ataladi. Prinsiplar umumdidaktik kategoriya bo‘lib, ular ta’limning barcha turlari,
darajalari, sub’ektlari, o‘quv-tarbiya jarayonining hamma komponentlariga daxldor umumiy
qoidalardir. Prinsiplar va ta’lim qonuniyatlari uzviylikda mavjuddir. Qonuniyatlar prinsiplarning
ayrim tomonlarini yoritadi. Prinsip umummilliy xususiyatiga ega bo‘lib, ta’limda barcha o‘quv
fanlarini o‘qitiSh bosqichlarida qo‘llanadi.
33
O‘qitiSh biliSh faoliyatining ajralmas qismi sifatida, insonning tevarak – atrofdagi dunyoni
biliShining umumiy qonunlari asosida sodir bo‘ladi. SHuning uchun o‘qitiSh tamoyillari ta’lim
jarayonining eng muhim masalalarini nazariy va amaliy jihatdan to‘g‘ri hal qiliShning asosiy negizi
hisoblanadi.
Demak, ta’lim tamoyillari pedagogning faoliyatini va talabalar tomonidan ilmiy bilimlarning
o‘zlaShtiriliShi tegiShli ko‘nikma va malakalar xosil qiliShning asosiy qonun va yo‘l-yo‘riqlarini
o‘z ichiga oladi. SHu bilan bir vaqtda ta’lim tamoyillari har ikkala faoliyatning, ya’ni pedagog va
talaba tomonidan o‘z oldiga qo‘yilgan vazifalarni muvvafaqiyatli amalga oShiriSh imkoniyatini
beradigan bir qancha talablarni ham umumlaShtirib beradi. SHunga ko‘ra ta’lim qoidalari
o‘qitiShning eng muhim masalalarini nazariy va amaliy jihatdan to‘g‘ri xal qiliShning asosiy negizi
hisoblanadi. Umuman, ta’lim tamoyillari deb umuminsoniy tarbiyaning maqsad va vazifalarini
amalga oShiriShga qaratilgan o‘qiSh va o‘qitiSh jarayonlariningyo‘naliShi talabalar tomonidan
ilmiy bilimlarning o‘zlaShtiriliShi, bilim va malaka hosil qiliShning asosiy qonun va qoidalarining
yig‘indisiga aytiladi.
32
Кадрлар
тайёрлаш
Миллий
дастури
. 
Баркамол
авлод
–
Ўзбекистон
тараққиётининг
пойдевори
–
Т
.: 1998, 43-
44-
бетлар
.
33
А
.
Зуннунов
, 
У
. 
Маҳкамов
. 
Дидактика
. –
Т
.: “
Шарқ
”, 2006, 49-
бет

---

95
Ta’lim tamoyillari ta’lim muassasalari oldida turgan ulkan vazifalar asosida belgilanadi. Ular
o‘zaro bir-biri bilan mustahkam bog‘liq holda bir sistemani taShkil etadi. Har bir darsda didaktik
tamoyillarning bir nechtasi iShtirok etiShi mumkin. Ular ta’lim oldida turgan asosiy maqsadlarni
hal etiShga o‘z hissasini qo‘Shadi. Hozirgi jarayonda o‘quvchi-talabalarga mustahkam bilim
beriSh, ularni erkin, mustaqil fikrlay oladigan barkamol inson qilib tarbiyalaShda, ta’lim
tamoyillarining mohiyatini chuqur anglaSh va hayotga tatbiq etiSh muhim muammolardan biridir.