Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

BoShqaruv –“(MENEJMENT)” tuShunchasining mohiyati.
BoShqaruv
-
bu
qadimgi
san’at
va
eng
yangi
fandir.
BoShqaruv
sohasidagi
mutaxassislar
fikricha,
boShqaruv
siyosiy, iqtisodiy
texnologik,
ijtimoiy
va
axloqiy
tizimlarning qismi bo‘lib, o‘zining yo‘naliShi, tamoyillari, uslublariga ega. BoShqacha qilib
aytganda, boShqaruv jiddiy ilmiy-uslubiy asosga tayanadi. Har bir fan bilimlar majmui
bo‘lib, jamiyat va tabiatdagi xodisa va qonunlarni anglab tuShuntiriShga harakat qiladi.
Fan
sifatida
boShqaruv
yangi
murakab
xodisalarni
aniqlaShga,
tabiatdagi
tartib,
qonunlarni ochiShga xarakat qiladi. Nazariya uchun tadqiq ob’ektni har tomonlama ta’riflab
1
Баркамол
авлод
орзуси
//
Тузувчилар
Ш
.
Қурбонов
, 
Щ
.
Саидов
, 
Р
.
Аҳлиддинов
. –
Тошкент
:
Шарқ
нашриёт
-
матбаа
концерни
Бош
таҳририяти
, 1999. – 143-
бет
.

---

31
beriSh emas, balki yangi bilimlar ShakllaniShini ta’minlaSh uchun uning aloqalarini, asosiy
xususiyatlarini o‘rganiSh, umumiy qonuniyatini aniqlaSh muhimdir.
Nazariya tadqiqot ob’ektiga mos bo‘lgan uslublarni aniqlaydi, boShqaruv ob’ek tiga faol
ta’sir
ko‘rsatiSh
uslublarni iShlab
chiqadi, jarayonlarni
istiqbollaShtiradi.
BoShqaruv
nazariyasining rivojlaniShi, uning yutuq va mag‘lubiyatlari, o‘ziga xos farazlar yaratiliShi va
inkor etiliShi uShbu fikrni tasdiqlaydi. Fan dunyoni anglaSh uchun kuchli vosita - tahlil
uslubiga
ega,
ya’ni voqelikni
qism,
xususiyat,
rivojlaniSh
bosqichlarga
bo‘ladi
va
umumlaShtiradi. Sintez uslubi tadqiq etilayotgan jarayonni yaxlit mazmunini tiklaydi. Tahlil
sintezdan oldin amalga oShirilib, ularni bir-biri bilan uzviy ichki aloqa bog‘lab turadi.
BoShqaruv nazariyasi yoki bo‘lmasa ma’muriy boShqaruv hamiSha ham deduktiv va
eksperimental uslublarga tayanmaydi, chunki o‘rganilayotgan voqelikni taShqi muhit ta’siri
omillaridan mutloq chegaralab, saqlaSh iloji bo‘lmaydi. Tahlil va sintezdan taShqari fan (Shu
jumladan san’at ham) yana bir ajoyib bilim quroli - intuitsiya (sezgi) bilan iSh tutadi.
Albatta, intuitsiya empirik va nazariy bilimlarga asoslanadi. Intuitsiya - odam tafakkurining
doimo izlaniShi, muammo
echimini tinmasdan izlaSh
natijasidir. Bunga Nyuton olmasi,
Mendeleev tuShi, bastakorlar takrorlanmas musiqa asarlar yaratiShini misol sifatida keltiriSh
mumkin. Intuitiv echim faraz,
g‘oya, taxmindan amaliyot tasdig‘igacha maShaqqatli va
murakkab yo‘lni bosib o‘tiShi kerak. BoShqaruv faqat fan emas, balki san’at bo‘lgani uchun
ham intuitiv
boShqaruv
qarorlarini
qabul
kiliShda
muhim
va mas’ul
rol
o‘ynaydi.
qilinmaydi. Mamlakat siyosiy va iqtisodiy muammo echimlarini hal QiliSh bosqichida harakat
kilayotganda, har bir rahbar firma, korxona, qolaversa davlatni muvaffaqiyatli boShqariSh
uchun boShqaruvning ilmiy asoslarini biliShi, bu bilimlarni ijodiy qo‘llaShi zarur ekanligini
anglaShi kerak. Amaliy faoliyatda boShqaruvchilar doimo o‘zgaruvchan Sharoitda iShlaShadi.
Unda sodir bo‘lgan tasodifiy xodisalar hisobga olinadi, tajriba va intuitsiyaga asoslanib qaror
qabul qilinadi.
Qator
olim
va
amaliyotchilar
boShqaruvni
eng
avvalo
san’at
deb
ta’kidlaydi.
4
Ular fanning boShqaruvdagi roli haqida Shunday yozadi;
Keyingi yillarda nazariya bilan amaliy 6oShqariSh faoliyatida bir muncha klassifikatsion
qaraShlar yuzaga keldi. BoShqariSh usulining eng muhim belgilaridan biri bu ilmiylik
xususiyatidir. Faqat ilmiy nazariya bilan qaraShgina boShqaruvchi Shaxsga – rahbarga o‘zining
rahbarlik mehnatiga ko‘p qirrali va mazmunli iSh uslubini ko‘rsata biliShi zarur.
BoShqaruv naza r i yasi va amaliyoti murakka b va dolzarb bo‘lib, boShqaruv fanining
maqsadi boShqaruv tamoyili, tuzilmasi, usul va uslublarini o‘rganiSh va takomillaShtiriShdir.