Mazu: Miya, ong va arql-idrok evolyutsiyasi

Mazu: Miya, ong va arql-idrok evolyutsiyasi

Qazilma odamlardagi quyidagi ikki xususiyat miya evolyutsiyasi xususida darak beradi. Birinchisi miyaning absolyut hajmi, ikkinchisi esa bosh chanoqning ustki qismi sathi o`lchamlaridir. Miyaning boshqa qismlari esa tabiiy yoki texnogen ta`sir natijasi bo`lib, ular miyada aks ettishi mumkin. Miyanig hajmi ma`lumotni qabul qilib o`zgaradigan birinchi a`zodir. Ilk avsralopiteklarning miyasi hajmi 400 kub atrofida bo`lib, hozirgi zamon gorillo va shimpanzelar niki kabidir. Aytish joizki, ilk avstalopitekar zamonaviy gorillolardan tana o`lchamlari bo`yicha kichikroq bo`lgan va hozirgi zamon maymunlarining miyasi hajmi 3 mln yil oldingi ajdodlarinikidan uch marta kattaroq bo`lgan. Afar avstalopitekining paydo bo`lishi bilan miyaning hajmini kengayishi boshlangan. Ta`kidlash joizki, Homo urug`ining vujudga kelishi bilan miya yanada kattalasha boradi, xususan aql idrokli odam hisoblangan va bundan 2,5 dan 1,8 mlin yillar oldin mavjud bo`lgan Rudolfo odami 650-880 sm kub miyaga ega edi. Bundan 1,8 mln yil -300 ming yil muqaddam mavjud bo`lgan tik turuvchi odamlar- Homo erektusning miyasi hajmi 850-1000 sm kub bo`lgan. Ammo miya hajmining kengayib borishi ensilfalizatsiya jarayonini jiddiy ravishda kattalashishiga olib kelmagan. Arxiak homo sapienslarda, jumladan neandertallarda miya hajmi 1100 dan 1400 sm kubgacha bo`lib, zamonaviy odamlarnikidan kattaroqdir. Ensilfalizatsiya faktoridan foydalanib, miya hajmining tana o`lchamlariga nisbatan o`zgarishi obektiv ravishda farqlanadi. Mazkur faktorga muvofiiq, bu nisbat avstalopiteklarda 2,5, shimpanzelarda 2 , ilk Homolarda 3,1, ilk tik turub yuruvchi odamda 3,3 va zamonaviy odamda esa 5.8ni tashkil etadi.Qazilma odamlardagi quyidagi ikki xususiyat miya evolyutsiyasi xususida darak beradi. Birinchisi miyaning absolyut hajmi, ikkinchisi esa bosh chanoqning ustki qismi sathi o`lchamlaridir. Miyaning boshqa qismlari esa tabiiy yoki texnogen ta`sir natijasi bo`lib, ular miyada aks ettishi mumkin. Miyanig hajmi ma`lumotni qabul qilib o`zgaradigan birinchi a`zodir. Ilk avsralopiteklarning miyasi hajmi 400 kub atrofida bo`lib, hozirgi zamon gorillo va shimpanzelar niki kabidir. Aytish joizki, ilk avstalopitekar zamonaviy gorillolardan tana o`lchamlari bo`yicha kichikroq bo`lgan va hozirgi zamon maymunlarining miyasi hajmi 3 mln yil oldingi ajdodlarinikidan uch marta kattaroq bo`lgan. Afar avstalopitekining paydo bo`lishi bilan miyaning hajmini kengayishi boshlangan.