Mazkur uslubiy qo’llanmada Microsoft Office amaliy dasturi tarkibiga kiruvchi excel elektron jadvali imkoniyatlari, unda ishlashning zaruriy ma’lumotlari keltirilgan

FUNKSIYALAR BILAN ISHLASH

Funksiya tushunchasi va uni jadvalda qo’llash.

Funksiya bu formulalarda qo’llaniladigan kiritib qo’yilgan tayer uskunalar qolipidir. Ular murakkab bo’lgan matematik va mantiqiy amallarni bajaradi.

Funksiyalar quyidagi ishlarni bajarish imkonini beradi:

1. 
   Formulalarni qiskartirish;
   
2. 
   Formulalardagi murakkab hisob-kitob ishlarini bajarish.
   

Barcha funkstiyalar nomi va argumenti bilan aniqlanadi. Argumentlar doim qavs() ichiga olinadi. Funkstiyaning turlariga qarab ular quyidagicha bo’lishi mumkin:

• 
  Argumentsiz;
  
• 
  Bir argumentli;
  
• 
  Avvaldan o’rnatilgan cheklangan argumentlar soni bilan;
  
• 
  Nomalum sondagi argumentlar soni bilan;
  
• 
  Yozilishi shart bo’lmagan argumentlar bilan.
  

Funkstiyada argumentlar ishlatilmasa ham, bo’sh qavslar ko’rsatilishi lozim. Masalan, =RAND(). Agar funkstiyada bittadan ortiq argument ishlatilsa, ular orasida (;) qo’yiladi. Masalan stepen(2;3). Argument sifatida sonli qiymatlar, katak manzili, kataklar guruhlari, katak guruhlari nomlari ishlatilishi mumkin.

Bu erda kataklar guruxi tushunchasi ahamiyatlidir. Malumki, ko’pgina statistik funkstiyalarda jadval malumotlari bilan ish ko’riladi. Masalan, jadvaldagi A1 katakdan A4 katakkacha bulgan barcha kataklardagi qiymatlar yig’indisini hisoblash. Bunda funkstiyani quyidagi ko’rinishda yozish mumkin:

SUMM(A1;A2;A3;A4). Agar endi A1 katakdan A15 katakkacha bo’lgan oraliqdagi kataklar yig’indisini hisoblash kerak bo’lsa, barcha kataklarni (;) ajratuvchisi bilan yozib chikish biroz noqulay. Shuning uchun bu erda kataklar guruhi tushunchasi kiritilgan. Uning belgisi (:) dir. Masalan, yukoridagi 15ta katak yi\indisini SUMM(A1:A15) deb yozish mumkin. Demak, A1:A15 deganda A1 katakdan A15 katakkacha bulgan kataklar guruhini tushunamiz, A1:V3 deganda esa A1,A2,A3,V1,V2,V3 kataklari guruhini tushunamiz va h.k. Umuman, statistik funkstiyalar jadvalini berayotganda argumentda kataklar guruhi o’rnida ro’yxat deb qiskacha yozib ketamiz.

Formulalarga funkstiyani kiritishning ikkita asosiy usuli mavjud: klaviatura yordamida qo’lda kiritish va EXCELdagi Funkstiyalar ustasi(Master funkstiy) piktogrammasi orqali kiritish.

Funkstiyani qo’lda kiritishda biz uning yozilish qoidasini bilishimiz kerak. Funkstiya yozilgandan so’ng u agar yuqori registrda kiritilmagan bo’lsa, dastur uni avtomatik tarzda yukori registrga o’tkazadi. Bordiyu, dastur funkstiyani yuqori registrga o’tkazmasa, demak uni funkstiya deb qabul qilmagan, yani funkstiya xato yozilgan bo’ladi.

Funkstiyalar ustasi(Master funkstiy) esa funkstiya va uning argumentlarini yarim avtomatik tartibda kiritishga imkon yaratadi. Funkstiyalar ustasini qo’llash funkstiya yozilishi va uning barcha argumentlarini sintaktik to’\ri tartibda yozilishini taminlaydi.

Funkstiyalar ustasini ishga tushirish uchun standart uskunalar panelidagi f_x piktogrammasini aktivlashtirish lozim. Funkstiyalar ustasi oynasi ikkita mulokot darchasiga ega. Kategoriyalar darchasida 11ta turli xil sohalarga tegishli bo’lgan funkstiyalar kategoriyalari berilgan. Ruyxatdagi kategoriyalardan biri tanlansa, ikkinchi darchada shu kategoriyaga tegishli funkstiyalar ro’yxati chiqadi. Bu ro’yxatdan biror funkstiya tanlansa, oyna pastida shu funkstiya haqida qisqacha malumot paydo bo’ladi.