Maxsus sirtqi bo‘lim talabalari uchun “Yosh fiziologiyasi va gigiyena” fanidan sessiya oralig‘i nazorat ishi topshiriqlari maxsus sirtqi bo‘lim talabalari uchun “YoSh fiziologiyasi va gigiyena” fanidan sеssiya oralig‘i nazorat ishi

O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti Maxsus sirtqi bo‘lim “Zoologiya va anatomiya” kafedrasi “Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi” fanidan maxsus sirtqi bo‘lim talabalari uchun sessiya oralig‘i nazorat ishlari TO‘PLAMI Toshkent-2021 y.

Maxsus sirtqi bo‘lim talabalari uchun “Yosh fiziologiyasi va gigiyena” fanidan sessiya oralig‘i nazorat ishi topshiriqlari
MAXSUS SIRTQI BO‘LIM TALABALARI UCHUN “YoSh FIZIOLOGIYASI VA GIGIYENA” FANIDAN SЕSSIYA ORALIG‘I NAZORAT ISHI TOPSHIRIQLARI
1-Topshiriq. Jadvallarni tajribalar asosida to‘ldiring
1. Baqaning ta’surotlarga javob berish jarayonlarini yozing.

Bosh miyasi buzilgan				Orqa miya buzilgan
0,5% li xlorid kislotani orqa oyog‘iga tegizilsa	Boldir terisini halqa shaklida shilib olingan oyog‘i kislotaga tegizilsa	Terisi kesilmagan oyog‘iga kislotaning kuchliroq eritmasi bilan ta’sir etilsa	Quymich nervini uzib, baqaning oyog‘i kislotaga tegizilsa		Baqaning oyog‘i kislotaga tegizilsa
Oyog'ini tortib oladi	Tortib olmaydi,chunki refleks yoyi bir qismi olib tashlandi	Butun tana harakatga keladi	Refleks bo'lmaydi,efferent nerv tolasi uzulganligi tufayli		Orqa miya asab tizimi buzilsa,refleks kuzatilmaydi

2. Odamdagi proprioretseptiv reflekslarni kuzatish tajribasini o‘tkazing va natijalarni yozing.

Odamda muskul, pay va bo’g’imlarda joylashgan retseptorlaming ta’sirlanishi natijasida hosil bo’ladigan reflekslar proprioretseptiv reflekslar deb ataladi. Bunga tizza refleksini hamda Axillov payining refleksini olish mumkin.
1.Tizza refleksi. Tekshirilayotgan odam oyog’ini chalishtirib o’tiradi. Agar
uning to’rt boshli muskuli payiga maxsus bolg’acha bilan sekin urilsa, boldir
muskullari (oyog’i) yoziladi. Bunda reflektor yoyi Щ-IV bel segmentlari atrofida tutashadi.
2. Axillov refleksini ko’rish uchun tekshirilayotgan odam stulga tizzasi bilan
cho’kkalab o’tiradi. Agar Axillov payiga bolg’acha bilan sekin urilsa, oyoq panjalari yoziladi, bunda reflektor yoyi I-P dumg’aza segmentlari atrofida tutashadi.

3. 1 minutdagi arterial pulsingizni sanang va jadvalni to‘ldiring.

1 minutdagi arterial pulslar soni (normal 72– 85ta)						Jismoniy yuklamadan so‘ng
1- marta	2- marta	3- marta	O‘rtacha	Guruh o‘rtachasi	Shaxsiy		Guruh o‘rtachasi
72	80	84	80	82	92		95

4. Ikki kishidan bo‘lib Korotkov usulida qon bosimini aniqlash

Tekshirilayotgan shaxs	Maksimal qon bosimi (o‘rtacha 110-115 mm)	Minimal qon bosim (o‘rtacha 70-75 mm)
1- talaba	110	70
2- talaba	120	80

2-topshiriq. Tushunchalar va ularning mazmunini izoxlang

Geteroxroniya (getero… va yun. chronos — vaqt) — hayvonlar va o‘simliklar naslida organlar shakllana boshlashi vaqti va tezligining ajdodlariga nisbatan o‘zgarishu.

Auskultatsiya [lot. auscultatio – eshitish] – ichki a’zolarda yuzaga keladigan tovushlarni eshitib, ular faoliyatini va holatini tekshirish usuli. Masalan, yurak urishini eshitib, uning sog‘ yoki kasalligini aniqlash.

Akseleratsiya (lot. accelaratio – tezlashish) (biologiyada) – embri-on (pusht) rivojlanishining ma’lum bosqichlarida uning ayrim a’zolari shakllanishining tezlashuvi.

O‘sish -bu tirik organizimning rivojlanish jarayoni.