Maxsus qism. Urb-zaz. O5I burg’ilash stanogini elektr yuritmalari

Rasm-1. Norevers ishga tushirish sxemasi
Bunda elektr dvegatellar faqat bir tomonlama harakatlanadi.

Rasm-2.a. Reversiv boshqarish sxemasi
Bunda elektr dvigatellar ikki tomonlama harakatlanish imkoniyati mavjud.
Magnitli ishga tushirgich. Elektr dvigatel va boshqa iste'molchilarni elektr tarmog’iga masofadan turib ulab uzadigan, ularni qisqa tutash va o‘ta yuklanish rejimlaridan himoyalaydigan kontaktor , rele va knopkalardan iborat boshqarish apparati magnitli ishga tushirgich  deyiladi.
Magnitli ishga tushirgich deb, qiqsa tutashgan rotorli asinxron  dvigatelpni (AD) ishga tushirib yuboruvchi kontaktorga aytiladi.
Magnit yuritgich tarkibiga, kontaktordan tashqari, AD ni yuklama toki ortib ketishidan va «fazaning yo’qolib qolishi»dan ximoya qilish uchun belgilangan issiqlik relesi ‘am kiradi. AD larning uzoq muddat uzluksiz ishlashi ko’p ji’atdan magnit yuritgichning ishonchli ishlashiga bog’liq. SHuning uchun  magnit yuritgichlariga yemirilishga bardoshlilik, kommutatsion  qobiliyat, aniq ishlab ketish, yuklama toklari va iste’mol quvvati ortib ketishidan ishonchli
himoya kabilar nuqtai nazaridan  yuksak talablar qo’yiladi.
Elektr apparatlar manbadan qabulgacha keladigan energiyani boshqaradi. Ular elektr mashinalar va turli uskunalarni avtomatik va noavtomatik xolda boshqarish sxemasida,hamda elektr energiyasi va energiya ta’minotini taqsimlash uchun qo’llaniladi Magnitli ishga tushirgich deb, qiqsa tutashgan rotorli asinxron dvigatelpni ishga tushirib yuboruvchi kontaktorga aytiladi.
Magnit yuritgich tarkibiga, kontaktordan tashqari, asinxron dvigatelni yuklama toki ortib ketishidan va «fazaning yo’qolib qolishi»dan ximoya qilish uchun belgilangan issiqlik relesi ‘am kiradi.
Asinxron dvigatellarning uzoq muddat uzluksiz ishlashi ko’p jihatdan magnit yuritgichning ishonchli ishlashiga bog’liq. Shuning uchun magnit yuritgichlariga yemirilishga bardoshlilik, kommutatsion qobiliyat, aniq ishlab ketish, yuklama toklari va iste’mol quvvati ortib ketishidan ishonchli ximoya kabilar nuqtai nazaridan yuksak talablar qo’yiladi.

Elektr mashina (EM)larida elektr energiyaning mexanik
energiyaga yoki mexanik energiyaning elektr energiyaga
aylanishida energiyaning bir qismi issiqlik energiyaga aylanib isrof
bo’ladi va EM ning qismlarini qizdiradi, shu sababli ularning
foydali quvvati unga berilgan quvvatdan kam.
Aylanuvchi qismli EM larida isroflarni asosiy va qo'shimcha
turlarga bo‘lib o‘rganiladi

Asosiy isroflarga: EM magnit sistemasining qayta
magnitlanishidan uning asosiy qismlarida uyurma toklar (P'uyur =
(f*Bma.x*A)2, va gisterezis
hodisasi tufayli (P'gis ~ f*BxL) hosil bo’lib, issiqlikka aylanadigan
magnit isroflar (P'tt), EMning chulg'amlarida va cho‘tka
kontaktlarida elektr energiyaning issiqlikka aylanib sarflanadigan
elektr isroflar; EM aylanuvchi qismlarining havoga urilib
ishqalanishi, podshipniklardagi ishqalanish, sirpanuvchi
kontaktlardagi va ventilyatordagi ishqalanishlar tufayli hosil
bo’ladigan mexanik isroflar (P'mex) kiradi. Mexanik isroflar faqat
rotorning aylanish chastotasiga bog’liq bo‘ladi va uning kvadratiga
mutanosib ravishda o‘zgaradi. Quvvati 10-500 kW bo'lgan
mashinalarida mexanik isroflar EM nominal quvvatining tegishlicha
2-0,5 foizini tashkil qiladi.
O‘zgaruvchan tok mashinalari po‘lat o’zagidagi asosiy isroflar
berilgan kuchlanishning kvadrati (U²)ga mutanosib ravishda
o‘zgaradi.
Elektr isroflar. EM ning har qaysi chulg‘am o'tkazgichlaridan
tok o‘tganda tokning kvadratiga va chulg‘am qarshiligiga mutanosib
bo4lgan asosiy quvvat isroflari (P'e= I² *r) vujudga keladi.


Qisqa tutashgan rotorli asinxron dvigatel quyidagi ko'rsatilgan
nominal parametrlarga ega: U = 380 V, foydali quvvati P_n=75
kVt, aylanish chastotasi n =1500 ayl/min, FIK n=90, cos=
0,88. ishga tushirish toki karraligi Iu /In = 7, ishga tushirish M.it/Mh,
= 1,2 va maksimum moment karraligi Mmax /Mu =2, stator faza
chulg'amining aktiv qarshiligi 20 °C temperaturada r_a=0,17.
Parametrlarini hisoblab, mexanik xarakteristikasi n₂=f(M) ni qurish
kerak.
Qisqa tutashuv rejimida cosq>q.,=0,5 cospw deb olinadi.
1. Nominal yuklamada asinxron dvigatelning olayotgan quvvati:
P_1N=P_n/n_n=75/0.9=83.3
2. Nominal yuklamada asinxron dvigatel iste’mol qilayotgan tok:
Im=Pm/(3*UcosyN)=83300/3*220*0,88=143.42A A
3. Asinxron dvigatelning ishga tushirish toki:
I_it=I_N(Iu /In )=143.42*7=1003 A