Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

Obyektiv tomondan 
jinoyat o‘ta muhim va toifalangan obyektlarning 
ishonchli qo‘riqlanishini ta’minlashga doir majburiyatlarni korxonalar, 
muassasalar va tashkilotlarning ularni bajarishga mas’ul bo‘lgan 
mansabdor shaxslari tomonidan bajarilmasligi orqali sodir etiladi.
Majburiyatlarni bajarishga mas’ul bo‘lgan mansabdor shaxs tomonidan 
ularning bajarilmasligi deganda, obyektlarni ishonchli muhandislik texnika 
qo‘riqlash vositalari bilan jihozlash, rejim chora-tadbirlari (kirish-chiqish 
tizimi)ni ta’minlash bo‘yicha o‘z vaqtida tegishli choralar ko‘rmaslik va 
shu kabilarni tushunish lozim.
Jinoyat formal tarkibga ega bo‘lib, mansabdor shaxs tomonidan o‘ta 
muhim va toifalangan obyektlarning qo‘riqlanishi yuzasidan o‘z 
majburiyatlarini bajarmagan vaqtdan boshlab 
tamomlangan 
deb tan 
olinadi. Qonun jinoyatni tamomlangan deb topish uchun biror oqibat 
vujudga kelishini talab qilmaydi. 
103 

---

Mansabdor shaxsni JKning 259
1
-moddasi bo‘yicha javobgarlikka 
tortish uchun mansabdor shaxsga nisbatan avval xuddi shunday qilmish 
uchun ma’muriy jazo qo‘llanilgan bo‘lishi zarur. 
Subyektiv tomondan
jinoyat qasddan sodir etilishi mumkin.
Jinoyatning 
subyekti
korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning 
tegishli majburiyatlarni bajarishga mas’ul bo‘lgan mansabdor shaxsi 
hisoblanadi. 
Har bir holatda mansabdor shaxs o‘ta muhim va toifalangan 
obyektlarning ishonchli qo‘riqlanishini ta’minlashga mas’ul bo‘lgani yoki 
bo‘lmaganligini aniqlash shart. 
«Jamoat xavfsizligiga qarshi jinoyatlar» 
mavzusi bo‘yicha yakuniy savollar 
1. Jinoiy uyushma nima? 
2. Qurollangan jinoiy uyushmaning qanday belgilari mavjud? 
3. Qurollangan jinoiy uyushma tashkil qilganlik uchun javobgarlikka 
tortishning qanday zaruriy shartlari mavjud? 
4. Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni oshkorlashtirish nimada 
ifodalanadi? Bunday jinoyatlarni kvalifikatsiya qilishning o‘ziga xos 
qanday xususiyatlari bor? 
5. Ommaviy tartibsizliklar deganda nima tushuniladi? 
6. Ommaviy tartibsizliklarni uyushtirish va ularda faol ishtirok etish 
nimada ifodalanadi? 
7. Jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga tahdid soladigan materiallar 
nima? 
8. Diniy, fundamentalistik yoki o‘zbekiston Respublikasida faoliyati 
taqiqlangan tashkilotlarni tuzish, ularga rahbarlik qilish va a’zosi 
bo‘lganlik uchun jinoiy javobgarlikning vujudga kelish asoslari qanday? 
9. Shaxsni garov sifatida tutqunlikka olishning qanday belgilari bor? 
10. Shaxsni garov sifatida tutqunlikka olishning odam o‘g’irlash yoki 
shaxsni g’ayriqonuniy ozodlikdan mahrum qilishdan qanday farqi bor? 
11. Kontrabanda jinoyatini yuridik tahlil qilib bering. Uni sodir 
etishning va jinoiy javobgarlikning vujudga kelishining qanday usullari 
bor? 
104 

---

12. Qurol, o‘q-dorilar, portlovchi moddalar yoki portlatish qurilma-
lariga qonunga xilof tarzda egalik qilishning qanday shakllari bor? 
13. O‘qotar qurol yoki o‘q-dorilarni portlatish qurilmalarini qonunga 
xilof ravishda egallash shakllari qanday harakatlarda ifodalanadi? 
14. O‘qotar qurol yoki o‘q-dorilarni portlatish qurilmalarini qonunga 
xilof ravishda egallashning portlash xavfi bo‘lgan moddalar yoki 
pirotexnika buyumlaridan foydalanish qoidalarini buzishdan qanday farqi 
bor? Ushbu jinoyatlar predmetlarining o‘ziga xos xususiyatlari va 
qilmishning kvalifikatsiyasiga ko‘rsatadigan ta’siri? 
15. O‘qotar qurol yoki o‘q-dorilarni beparvolik bilan saqlash 
nimalarda ifodalanadi? Mazkur qilmish sodir etilishi natijasida qanday 
oqibatlar kelib chiqishi mumkin? 
16. Portlatish xavfi bo‘lgan moddalar yoki pirotexnika buyumlaridan 
foydalanish qoidalarini buzish qanday harakatlarda ifodalanadi? Portlash 
xavfi bo‘lgan moddalarga nimalar kiradi? 
17. Kuchli ta’sir qiluvchi yoki zaharli moddalarni qonunga xilof 
tarzda egallash qanday usulda amalga oshiriladi? Bunday buyumlar 
sirasiga nimalar kiradi? 
18. Radioaktiv materiallar nima? 
19. Radioaktiv materiallardan foydalanish qoidalarini buzish 
nimalarda ifodalanadi? Ushbu jinoyat uchun javobgarlik vujudga 
kelishining zaruriy shartini ayting. 
20. Yadro qurilmalaridan foydalanish qoidalarini buzishni 
kvalifikatsiya qilishning o‘ziga xos xususiyati nimada? Ushbu jinoyat 
uchun javobgarlik vujudga kelishining zaruriy shartini ko‘rsating. 
21. Ommaviy qirg’in quroliga nimalar kiradi? Uning qanday turlari 
mavjud? 
22. Tadqiqot faoliyatini amalga oshirishda xavfsizlik qoidalarini 
buzish uchun jinoiy javobgarlik vujudga kelishining zaruriy shartini 
aniqlang. 
23. JK 256-moddasida (Tadqiqot faoliyatini amalga oshirishda 
xavfsizlik qoidalarini buzish) nazarda tutilgan jinoyatning maxsus 
subyektini aniqlang. 
105 

---

24. Mehnatni muhofaza qilish qoidalarini buzish nimada ifodalanadi? 
Ushbu jinoyatning subyektini aniqlang. 
25. Sanitariyaga oid qonun hujjatlarini yoki epidemiyaga qarshi 
kurash qoidalarini buzganlik uchun javobgarlik vujudga kelishi shartlarini 
aniqlang. 
26. Tog’-kon, qurilish yoki portlatish ishlari deganda nimani 
tushunmoq lozim? Qaysi hollarda ushbu ishlarni o‘tkazish qoidalarini 
buzganlik uchun jinoiy javobgarlik vujudga keladi? 
27. Yong’in xavfsizligi qoidalarini buzish nimalarda ifodalanadi?