Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

JK 
164-moddasining 4-qismi 
bilan kvalifikatsiya qilinganda JK ushbu 
moddasi 1, 2 yoki 3-qismlari bilan qo‘shimcha kvalifikatsiya qilish talab 
qilinmaydi
1
. 
Xuddi shunday qoida JKning 33-moddasi 2-qismida quyidagicha 
nazarda tutilgan: 
«Agar shaxs sodir etgan qilmishda ushbu Kodeks Maxsus qismi ayni bir 
moddasining turli qismlarida nazarda tutilgan jinoyatlarning alomatlari 
mavjud bo‘lsa, u moddaning og‘irroq jazo belgilangan qismi bo‘yicha 
javobgarlikka tortiladi». 
3-§. Tovlamachilik (JK 165-moddasi) 
Tovlamachilikning 
bevosita asosiy obyekti 
talon-toroj qilinayotgan 
mol-mulkni tartibga solishga qaratilgan ijtimoiy munosabatlar hisoblanadi. 
Bevosita qo‘shimcha obyekti 
tovlamachilik natijasida tajovuz qaratilgan 
jabrlanuvchining qonun bilan qo‘riqlanadigan shaxsiy huquqlari 
hisoblanadi. 
Tovlamachilikning qo‘shimcha 
obyekti aybdor tomonidan 
qo‘llaniladigan ruhiy zo‘rlikning xarakteri bilan tavsiflanadi. Masalan, 
zo‘rlik ishlatishda qo‘llaniladigan tahdidda fuqaroning sog‘lig‘ini 
ta’minlashga qaratilgan, jabrlanuvchi sir saqlanishini xohlaydigan shaxsiy 
daxlsizligi, sha’ni, qadr-qimmatini tahqirlaydigan ma’lumotlarni oshkor 
etish bilan bog‘liq ijtimoiy munosabatlar namoyon bo‘lishi mumkin. 
Tovlamachilikning 
predmeti 
bo‘lib, nafaqat mol-mulklar, balki unga 
1
Қаранг
:
Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1998 йил 17 апрелдаги «Иқтисодиёт соҳасидаги 
жиноий ишлар бўйича суд амалиётида юзага келган айрим масалалар тўғрисида»ги 11-сонли қарори 
(Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2002 йил 14 июндаги 10-сонли, 2002 йил 25 октябрдаги 28-
сонли ва 2006 йил 3 февралдаги 5-сонли қарорларига асосан киритилган ўзгартириш ва қўшимчалар билан) // 
Тўплам, 1-жилд. — 115-116-б. Бунга ўхшаш қоида Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1999 йил 
30 апрелдаги «Ўзгалар мулкини ўғирлик, талончилик ва босқинчилик билан талон-торож қилиш жиноят 
ишлари бўйича суд амалиёти тўғрисида»ги 6-сонли қарорининг 8-бандида ҳам мустаҳкамланган.
40 

---

bo‘lgan mulkiy huquqlar (tovlamachining yoki boshqa aybdor deb 
ko‘rsatilgan shaxsning qarzi borligini tasdiqlovchi tilxat, shartnoma yoki 
boshqa hujjat yoxud muayyan mulkiy huquqlar tovlamachiga yoki u 
ko‘rsatgan shaxsga o‘tishiga asos bo‘ladigan boshqa hujjat), boshqa 
turdagi mulkiy harakatlar (ishni bajarish, xizmatlar taklif etish va tovarni 
past narxda yoxud tekinga berish va boshqalar) va mulkiy ko‘rinishdagi 
foydalar ham bo‘lishi mumkin. 
Aybdor tovlamachilikni sodir etayotib mulkka bo‘lgan huquqni talab 
qilmay, o‘zganing mol-mulkidan foydalanish yoki uni tasarruf etish 
huquqini talab qilishi ham mumkin. 
Mulk 
— muayyan jismoniy shaklga ega, sezish mumkin bo‘lgan 
moddiy dunyo predmetlaridir. Tovlamachilik tarkibida mulk deganda 
ko‘char va ko‘chmas mulk tushuniladi.