Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

Subyektiv tomondan 
jinoyat 
to‘g‘ri qasd 
bilan sodir etilishi mumkin, 
bu to‘g‘risida surishtiruvchi, tergovchi va prokuror o‘z harakatlari 
boshidan 
g‘ayriqonuniyligini bilishi, ya’ni jinoiy javobgarlikka 
tortilayotgan shaxsning aybi yo‘qligini bilgan bo‘lishi kerak. Shaxsning 
jinoiy javobgarlikka tortilishiga sabab bo‘lgan hodisaning yo‘qligi yoki 
qilmishda jinoyat tarkibi mavjud emasligi, jinoyat boshqa shaxs tomonidan 
sodir etilganligi, javobgarlikka tortilgan shaxsning aybi isbotlanmaganligi 
bu yerda ahamiyat kasb etmaydi. 
Jinoyatni sodir etish motivlari turlicha bo‘lishi mumkin: shuhratparastlik 
niyatida, bunda shaxs o‘zining layoqati pastligi, ishning obyekti 
murakkabligi yoki haqiqiy aybdorni topishga harakat qilish bilan o‘zini 
qiynashni xohlamaganligi uchun aybsizligini bilgan shaxsni javobgarlikka 
tortadi; shaxsiy motivlar yoki o‘ch olish motivi, bunda shaxs jabrlanuvchi 
bilan yomon munosabatlarda bo‘lgani uchun, u bilan hisob-kitob qiladi; 
g‘arazli niyatda, masalan, javobgarlikka tortilgan shaxsning mulkiga 
egalik qilish, kvartirasiga ega bo‘lish, jinoyat ishini tugatganligi uchun 
kelajakda shaxsdan pora olish va hokazolar. Ushbu jinoyat tarkibi, 
shuningdek, xizmat manfaatlarini noto‘g‘ri tushungan holda aybsiz kishini 
466 

---

javobgarlikka tortganda ham mavjuddir. Jinoyat motivlari kvalifikatsiya 
uchun ahamiyatga ega emas, lekin bularni jazo tayinlashda e’tiborga olish 
kerak. 
Jinoyatning 
subyekti 
faqat qonun bilan shaxsni ayblanuvchi sifatida 
javobgarlikka tortish huquqi berilgan shaxslar — taalluqliligidan qat’i 
nazar surishtiruvchi, tergovchi yoki prokuror bo‘lishi mumkin. 
JKning 230-moddasida nazarda tutilgan jinoyatni dastlabki tergov qilish 
vaqtida barcha shu jinoiy qilmishlarda ishtirok etgan shaxslar 
javobgarlikka tortilayotganligiga ahamiyat berish kerak.