Maxsus fanlarni o’qitish metodikasi O’quv uslubiy majmua magistratura yo’nalishi

O‘qituvchining o‘quv yuklamasini hisoblashda:

Umumiy mehnat sarfi miqdori (auditoriya sotlari va mustaqil ish) bir 
o‘quv yilida 750-800 soatni tashkil etishi - e’tiborga olinadi.
ECTS – oliy ta’lim muassasalarida o‘quv jarayonini tashkil etishning eng 
demokratik tizimi hisoblanadi. 
Kreditlarni taqsimlash va ECTS o‘quv rejalariga o‘tish metodikasi. Davlat 
ta’lim standartlariga tayanib tuzilgan o‘quv rejasi, o‘quv jarayonini tashkil 
etishning asosi bo‘lib xizmat qiladi. Ushbu me’yoriy hujjatlar asosida o‘quv 
faoliyati turlari bo‘yicha mehnat sarflari aniqlanadi.
Kreditlarni hisoblash va ularni o‘quv faoliyatlari turlari, bloklar va alohida 
fanlar bo‘yicha taqsimlashda, o‘tish koeffitsiyentini aniqlash zarur (Ko‘t).
Ko‘t = 240:8262-0,029
Bu yerda: 240 – bakalavriatning ECTS bo‘yicha kreditlari yig‘indisi, kredit 
8262 – an’anaviy tizimda o‘quv reja bo‘yicha umumiy mehnat sarflari yig‘indisi, 
soat. 
Kreditlar soni, mehnat sarfini o‘tish koeffitsiyentiga (0,029) ko‘paytirib 
topiladi. 
Jadvaldagi ma’lumotlarni hisoblashda haftalik auditoriya o‘quv yuklamasi - 
36 soat, talabalarning me’yoriy haftalik mehnat sarfi – 54 soat qabul qilingan. 
Zamonaviy o‘quv rejasi bo‘yicha, ECTS bir kreditining taxminiy qiymati 
talabaning 34,4 soat mehnat sarfiga tengdir.
Ta’lim jarayoni kredit texnologiyasi asosida tashkil etilganida, aksariyat 
hollarda 4 balli baholar shkalasini qo‘llab, 100 foiz baholash tizimi ishlatiladi.
Masalan: A-4 b; V-3,5 b; S-3 b; D-2,5 b; Ye-2 b, FY-1,5 b, F-1 b.
100 
foiz 
baholash 
tizimi 
quyidagicha 
taqqoslanishi 
mumkin: 
mashg‘ulotlarga qatnashishi – 5%, joriy testlash – 30%, odatda 3 marta 10% dan; 
mustaqil ishlarni bajarish -15%, o‘rtacha 3 marta 5% dan; laboratoriya ishlarini 
bajarish – 10%, kurs loyihasi (ishi)ni bajarish – 10%; yakuniy imtihon – 30%. 
O‘quv fani materialining 90-100% o‘zlashtirishi “a’lo” bahoga to‘g‘ri keladi. 
Bu tayyorgarlikni 4-darajasiga tenglashtiriladi va “ijod darajasi” deb belgilaydi.
O‘quv fani dasturi kamida 50% o‘zlashtirilganida “ etarli” bahosi qo‘yiladi, 
bu o‘zlashtirishning tasavvur darajasi” deb belgilanadi. O‘quv fanining 40% dan 
kam o‘zlashtirishi, tayyorgarlikning 0-darajasi, ya’ni “umuman tasavvur etmaydi” 
deb hisoblanadi.
100 foizli baholash tizimi talabalar bilimini baholash shkalasini 
yagonalashtirish uchun shart-sharoit yaratadi. 
100 foizli baholash tizimi quyidagicha taqsimlanishi mumkin: - 
mashg‘ulotlarga qatnashishi – 5%, - joriy testlash – 30%, odatda 3 marta 10% dan; 
- mustaqil ishlarni bajarish – 15%, o‘rtacha 3 marta 5% dan; 195 - laboratoriya 
ishlarini bajarish – 10%, - kurs loyihasi (ishi)ni bajarish -10%; - yakuniy imtihon -
30%. Dunyoning oliy ta’lim tizimida kredit tizimining bir necha turlari 
mavjud.Yuqorida keltirib o‘tilgan ECTS bilan bir qatorda: USCS -Amerikaning 
kredit tizimi, UCTS - Britaniyaning kredit tizimi, CATS - Osiyo davlatlari va tinch 
okeandagi davlatlarning kredit tizimlari ham mavjud. 

---

Bugungi kunda oliy ta’lim tizimi oldidagi eng asosiy vazifa malakali 
mutaxassisni tayyorlash hisoblanadi. Bunday mutaxassisni tayyorlash uchun, 
albatta, unga nisbatan qo‘yilayotgan talablar tizimini aniqlab olish kerak. Ushbu 
savolga javob quyidagi to‘rt yo‘nalishdagi talablar tizimi bo‘lishi mumkin:
1. O‘z sohasi bo‘yicha zaruriy bilim, ko‘nikma va malakalarga ega bo‘lish;
2. Sohaga oid mavjud bilimlarini doimiy ravishda mustaqil oshirib borish, 
ya’ni mustaqil ta’limga tayyor bo‘lish;
3. Sohaga innovatsiyalar kiritish uchun mustaqil izlanish va ijod qilish 
ko‘nikmasiga ega bo‘lish;
4. O‘z vaqtini rejalashtirish, boshqarish va o‘z faoliyatini tashkil etish 
ko‘nikmasiga ega bo‘lish.
Ta’lim tizimiga kredit texnologiyasini kiritishdan maqsad ta’limning 
shaffofligini va akademik bilimlarni hamda kvalifikatsiyani tan olishni 
osonlashtirish bo‘lib hisoblanadi.