Maxmudov n. M., Hakimov h. A. Makroiqtisodiy tahlil

11.6.3. Markaziy bankning valuta siyosati 
 
Markaziy bankning valuta siyosati doirasida amalga oshiriladigan 
valuta operatsiyalarining uch asosiy turi xalqaro bank amaliyotida keng 
qo‘llanilmoqda. Ular quyidagi operatsiyalardan iboratdir: 
1. Valuta intervensiyasini amalga oshirish maqsadida o‘tkaziladigan 
operatsiyalar.

---

126 
2. Hukumatning tashqi qarzini to‘lash bo‘yicha Markaziy bank 
tomonidan amalga oshiriladigan valuta operatsiyalari.
3. Markaziy bankning balansidagi oltin-valuta zaxiralarini 
boshqarish operatsiyalari.
Qisqасhа хulоsаlаr 
To‘lov balansi – muayyan muddat davomida mamlakatning chet 
ellarga sarflagan va xuddi shu davr mobaynida mamlakatga chet eldan 
tushgan to‘lovlar summalari nisbatini tavsiflaydi. To‘lov turkumiga tashqi 
qarz, uning foizi, chetdan olingan tovarlar va xizmatlar haqi, xorijiy 
investitsiyalar, xorijda diplomatik ishlarni, iqtisodiy aloqalarni yuritish 
xarajatlari, fuqarolar va qo‘shma korxonalarning chet elga pul 
o‘tkazmalari va boshqalar kiradi. 
Nazorat va muhokama uchun savollar 
 
1. To‘lov balansi tarkibiy qislari o‘rtasidagi bog‘liqlikni tushuntirib 
bering.
2.To‘lov balansi taqchilligi va inqirozi bir xil tushunchalarmi?
3. Erkin tebranuvchi valuta kursi tizimida to‘lov balansi qay yo‘sinda 
barqarorlashadi? 
4. To‘lov balansi tarkibiy qislari o‘rtasidagi bog‘liqlikni tushuntirib 
bering.
5.To‘lov balansi taqchilligi va inqirozi bir xil tushunchalarmi?
6. Erkin tebranuvchi valuta kursi tizimida to‘lov balansi qay yo‘sinda 
barqarorlashadi? 
7. “Suzuvchi valuta kurslari” nazariyasining mazmuni nimalarda 
namoyon bo‘ladi.
8. “Belgilangan paritetlar va valuta kurslari” nazariyasining asosiy 
qoidalari nimalardan iborat? 
9. Milliy valutaning barqarorligini ta’minlashda qo‘llaniladigan qanday 
usullarni bilasiz? 
10. Devalvatsiya nima maqsadda amalga oshiriladi? 
11. Revalvatsiya nima maqsadda amalga oshiriladi? 

---

127