Maxmudov n. M., Hakimov h. A. Makroiqtisodiy tahlil

iqtisodiyotni qisqa muddatda 
(“short-run” modeli)
tasvirlovchi 
modeldir.
6.4. Keynscha modelda iste’mol va jamg‘arma funksiyalari. 
 
Keynscha makroiqtisodiy modelda yalpi talab to‘rt tarkibiy qismdan 
iborat: 
iste’mol (C), xususiy investitsiyalar (I), davlat xarajatlari (G) va 
sof eksport (X
n
). 
Ammo ularning ichida eng asosiylari ikkita:
1) Iste’mol 
(C) va 2) Investitsiyalar (I)
. Zamonaviy sharoitlarda yalpi xarajatlarning 
asosiy (2/3) qismi 
iste’mol (C) 
ga to‘g‘ri keladi, shuning uchun uy 
xo‘jaliklarining iste’mol rejalari iqtisodiy hodisa va jarayonlarning 
yo‘nalishini belgilab beruvchi asosiy omillardan biri hisoblanadi. Narxlar 
darajasining noelastikligi (qattiqligi) sharoitida bunday rejalar faqatgina 
daromad asosida tuziladi. O‘z daromadlarini uy xo‘jaliklari ikki 
yo‘nalishga ajratishga moyil bo‘ladilar: 
a) iste’mol (C) 
va
 b) jamg‘arma 
(S)
ga
. 
Jamg‘armalar daromadning iste’mol xarajatlaridan ortgan qismi 
bo‘lganligi sababli, daromadning jamg‘arma qismi ortishi xuddi shunday 
kattalikdagi iste’mol qismining kamayishini bildiradi va aksincha, 
daromadning iste’mol qismi ortishi jamg‘arma qismining kamayishiga 
olib keladi.
Bundan: 
Y = C+S 
bunda,
Y – milliy (ixtiyordagi) daromad; 
C – iste’mol; 
S – jamg‘arma.
Avtonom iste’mol (C
a
) uy xo‘jaliklarining joriy daromadlari nolga 
teng bo‘lgandagi iste’mol darajasini ko‘rsatadi va u
avtonom iste’mol 
deb ataladi (chunki u daromadga bog‘liq bo‘lmaydi).

---

48