Maxmudov n. M., Hakimov h. A. Makroiqtisodiy tahlil

4. 2. Iqtisodiyotning real sektori tarkibiy tuzilishining 
 mohiyati va tasnifi 
Iqtisodiyot  va  uning  alohida  tarmoqlari  tarkibi  mamlakat 
iqtisodiyotini  rivojlanishining asosini  tashkil  etadi.  Iqtisodiyot  va uning 
alohida  tarmoqlarida  iqtisodiy  vaziyatni  aniq  tasavvur  qilish,  uning 
kelajakdagi  rivojlanish  istiqbollarini  hisobga  olish  muhim  iqtisodiy-
ijtimoiy ahamiyatga ega.  
Real  sektor  iqtisodiyoti  tarkibi  –  bu  milliy  iqtisodiyotdagi  tovar  va 
xizmatlar ko‘rsatuvchi turli tarmoq va sohalar yig‘indisidan iborat bo‘lib, 
ular o‘zaro aloqada va bog‘liqlikda iqtisodiy  faoliyatda  bo‘ladilar. Real 
sektor iqtisodiyoti ichki va tashqi bozorga ne’matlar ishlab chiqaruvchi, 
zamon  va  bozor  talabidagi  o‘zgarishlarga  nisbatan  moslanuvchan 
iqtisodiy subyektlar faoliyati yig‘indisidan iboratdir. 
Iqtisodiyotni  real  sektoriga  mahsulot  ishlab  chiqarish  bilan, 
nomoddiy boylik yaratish va xizmat ko‘rsatish sohalari ham kiritiladi. XX 
asrning  ikkinchi    yarmidan  boshlab  real  sektor  infratuzilmasida  katta 
o‘zgarishlar ro‘y berdi. 

---

28 
Mamlakat  milliy  iqtisodiyoti    moddiy  ishlab  chiqarish  sohalari  va 
bozor  xizmat  ko‘rsatish  sohalaridan  tarkib  topadi.  Iqtisodiyotning  real 
sektoriga  quyidagi  moddiy  va  nomoddiy  boyliklar  yaratish  hamda 
xizmatlar ko‘rsatish sohalari kiradi: 
- sanoat; 
- qishloq xo‘jaligi; 
- qurilish; 
- transport va aloqa; 
- boshqa xizmat ko‘rsatish sohalari.  
Xizmatlar sohasi iqtisodiyotning muhim sohalaridan biri hisoblanadi 
va iqtisodiyotning barcha sohalariga sezilarli ta’sir qiladi. 
Xizmatlar  sohasi  –  bu  bir  tomondan  aholiga  ko‘rsatiladigan  
xizmatlarining  assortimenti  bo‘lsa,  ikkinchi  tomondan  tashkilotlar  va 
yakka  ijrochilar  majmuasi  bo‘lib,  ular  xizmat  ko‘rsatish  faoliyati 
doirasida  iste’molchilarga  moddiy  va  ijtimoiy-madaniy  xizmatlarni 
ko‘rsatishadi. 
Xizmatlar  sohasi  tarkibida  yetakchi  o‘rinlarni  transport  xizmatlari, 
aloqa va axborotlashtirish xizmatlari, savdo xizmatlari, mehmonxona va 
turistik-ekskursiya  xizmatlari  egallaydi.  Bulardan  tashqari  xizmat 
ko‘rsatish  sohasi  tarkibiga  kommunal  xizmatlar,  maishiy  xizmatlar, 
avtomobillarni ta’mirlash xizmatlari, tibbiy xizmatlar va boshqa xizmatlar 
ham kiradi. Shuningdek xizmat ko‘rsatish sohasi tarkibida bank, moliya 
va  sug‘urta  xizmatlari  ham  salmoqli  o‘rin  egallaydi,  lekin  ular 
iqtisodiyotning moliyaviy sektoriga taalluqlidir