Maxmudov n. M., Hakimov h. A. Makroiqtisodiy tahlil

6.8.1-rasm. Tejamkorlik paradoksi 
 
Keynscha  modelda  jamg‘armalar  daromadga  to‘g‘ridan–to‘g‘ri 
bog‘liq bo‘lib, investitsiyalar  avtonom kattalik  hisoblanar ekan, u holda, 

---

55 
jamg‘arma  egri  chizig‘i  musbat  qiyalikni,  investitsiya  egrisi  gorizontal 
chiziqni aks ettiradi. Jamg‘armalarning ortishi jamg‘arma egri chizig‘ini 
chapga va yuqoriga S1 dan S2 ga siljitadi. Agarda investitsiyalar miqdori 
o‘zgarmasa, u holda jamg‘armalarning ortishi yalpi daromadlarni Y1 dan 
Y2  gacha  kamayishiga  olib  keladi,  ya’ni  jamg‘armalarning  ortishi 
iqtisodiy vaziyatning yomonlashuviga olib keladi (6.8.1-b rasm).  
6.8.1-a  rasmda  daromad  darajasiga  bog‘liq  bo‘lmagan  va  shuning 
uchun gorizontal chiziq ko‘rinishida aks ettirilgan avtonom xarajatlar egri 
chizig‘i (in’eksiyalar) va yalpi daromadning muayyan bir qismini tashkil 
etuvchi MLR×Y ga teng bo‘lgan oqimlar egri chizig‘i keltirilgan. Oqimlar 
egri chizig‘i qiyaligi MLR kattaligi orqali aniqlanadi. Keltirilgan grafik 
nafaqat  jamg‘armalarni,  balki  har  qanday  turdagi  oqimlarni  (masalan, 
soliqlar,  import)  iqtisodiyotga  ta’sirini  o‘rganish  imkoniyatini  beradi. 
Oqimlar kattaligi oshganda, MLR ortadi va oqimlar egri chizig‘i kattaligi 
yanada tikkaroq bo‘ladi. Natijada avtonom xarajatlar kattaligi o‘zgarmas 
bo‘lganda yalpi ishlab chiqarish hajmi Y1 dan Y2 ga qisqaradi.