|
Soddalashtirilgan shakl
Mahsulot ishlab chiqarishning oddiy texnologik jarayoniga ega bo'lgan, ishlarni bajaradigan, xizmatlarni ko'rsatadigan va oz miqdordagi xo'jalik operatsiyalari bo'lgan (oyiga yuzdan ko'p bo'lmagan) kichik korxonalarga buxgalteriya hisobining soddalashtirilgan shaklidan foydalanish tavsiya etiladi. Rossiya Federatsiyasi Moliya vazirligining 1998 yil 21 dekabrdagi 64n -sonli buyrug'i bilan tasdiqlangan kichik korxonalar uchun buxgalteriya hisobi tashkiloti.
Kichik korxona buxgalteriya hisobini soddalashtirilgan shaklda tashkil etish uchun standart Hisoblar rejasi asosida xo'jalik operatsiyalari uchun ishchi schyotlar rejasini tuzadi, bu pul mablag'lari va ularning manbalarini asosiy hisoblar buxgalteriya registrlarida saqlashga imkon beradi. shu bilan mulkning mavjudligi va saqlanishi, majburiyatlarning bajarilishi va buxgalteriya ma'lumotlarining to'g'riligi ustidan nazoratni ta'minlaydi.
Buxgalteriya hisobining soddalashtirilgan shakli kichik miqdordagi tijorat operatsiyalari bo'lgan kichik korxonalarda qo'llaniladi. Birlamchi hujjatlarga asoslangan buxgalteriya hisobining soddalashtirilgan shakli bilan yil boshidagi hisob qoldiqlari aks ettirilgan "Xo'jalik operatsiyalari kitobi" yuritiladi. Yil davomida barcha xo’jalik operatsiyalari buxgalteriya hisobida bir vaqtning o’zida aks ettiriladi.
Buxgalteriya hisobida kichik korxona foydalanadigan barcha buxgalteriya hisoblari mavjud bo'lib, bu ularning har biri bo'yicha xo'jalik operatsiyalarini qayd etish imkonini beradi.
Qonunchilikka binoan O'zbekiston Respublikasida kichik tadbirkorlik subyektlari quyidagi mezonlar bo'yicha ajratiladi:
1)Ishlab chiqarish tarmoqlarida band bo'lgan xodimlarning o'rtacha yillik soni 20 kishidan,
2)xizmat ko'rsatish sohasi va boshqa ishlab chiqarishga aloqador bo'lmagan tarmoqlarda 10 kishidan,
3)ulgurji, chakana savdo va umumiy ovqatlanish sohasida 5 kishidan oshmagan mikrofirmalar.
Quyidagi tarmoqlarda band bo'lgan xodimlarning o'rtacha yillik soni:
a) yengil va oziq-ovqat sanoati, metallga ishlov berish va asbobsozlik, yog'ochni qayta ishlash, mebel sanoati va qurilish materiallari sanoatida - 100 kishidan;
b) mashinasozlik, metallurgiya, yoqilg'i-energetika va kimyo sanoati, qishloq xo'jaligi mahsulotlari yetishtirish va qayta ishlash, qurilish hamda boshqa sanoat-ishlab chiqarish sohalarida - 50 kishidan;
c) fan, ilmiy xizmat ko'rsatish, transport, aloqa, xizmat ko'rsatish sohasi (sug'urta kompaniyalaridan tashqari), savdo va umumiy ovqatlanish hamda boshqa, ishlab chiqarishga aloqador bo'lmagan sohalarda - 25 kishidan oshmagan kichik korxonalar.
Kichik korxonalar va mikrofirmalar korxonaning hisob siyosatini o'zlarining xo'jalik faoliyatlari talablaridan kelib chiqqan holda mustaqil ravishda tanlaydilar. Buxgalteriya hisobi va hisobotlar kichik tadbirkorlik subyektlari tomonidan qonunchilik asosida belgilangan yagona uslubiyat asoslariga muvofiq yuritiladi.
Hisobning soddalashtirilgan shaklda tashkil qilinishi uchun kichik korxonalar va mikrofirmalar korxonalarning moliyaviy-xo'jalik faoliyati buxgalteriya hisobining namunaviy schyotlar rejasi asosida mablag'lar va ularning manbalari hisobini asosiy schyotlarda yuritish imkonini beruvchi va bu orqali umuman buxgalteriya hisobi ma‘lumotlarining ishonchliligi ustidan nazoratni ta‘minlash imkonini beruvchi xo'jalik operatsiyalarining buxgalteriya hisobi schyotlarining qisqartirilgan ishchi rejasini tuzish huquqiga egadirlar.
Kichik korxonalar va mikrofirmalar qo'llanilayotgan buxgalteriya hisobi registrlarini quyidagi talablarga rioya qilgan holda o'z ishlari mohiyatiga mustaqil ravishda moslashtirib olishlari mumkin:
- yagona uslubiyat asosi (ikkiyoqlama yozuv tamoyili)ga;
- tahliliy va jamlama hisob ma‘lumotlarining o'zaro bog'liqligiga;
- barcha xo'jalik operatsiyalarining registrlarda yalpi aks ettirilishiga;
- hisobga olishning boshlang'ich hujjatlari asosida hisobga olishga;
- xo'jalik faoliyatini boshqarish va nazorat qilish uchun, shuningdek, moliyaviy hisobotlarni tuzish uchun zarur bo'lgan ko'rsatkichlar bo'yicha boshlang'ich hujjatlar ma‘lumotlarini to'plash va tizimlashtirishga. Buxgalteriya hisobining boshlangʼich bosqichi boʼlib barcha xoʼjalik operatsiyalarini boshlangʼich hisob axboroti ma‘lum bir moddiy tashuvchilarining toʼliq hujjatlashtirilishi hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
