Mavzuning texnologik xaritasi

Inson qayerda yashar ekan, u tevarak-atrof tabiatiga muntazam ta’sir etib boradi.

Ayniqsa, keyingi yuz yil ichida yer yuzi aholisi tez sur’atda ortdi. Katta yerlar ekin maydonlariga aylantirildi, shahar va qishloqlar, korxonalar qurildi. Bularning barchasi dasht, cho’l va o’rmonlarni egallagan yerlarning o’zlashtirilishi hisobiga amalga oshirilmoqda. Natijada Yer yuzidagi tabiiy o’simliklar qoplami ozayib ketdi.

Masalan, o’lkamizda yong’oq, pista, bodom, do’lana kabi mevali daraxtlar, zira, piskom piyozi, qoraqand, oq qayin kabi dorivor o’simliklar kamayib bormoqda. Turkiston yovvoyi noki, yovvoyi anor, Zarafshon piyozi, tog’piyoz, O’zbekiston lolasi, mingdevona, sumbul, jilonliyda, Chimyon lolasi kabi o’simliklar noyob bo’lib qolganligidan “ O’zbekiston Respublikasi Qizil kitobi”ga kiritilgan.

Dasht, cho’l va o’rmonlarning o’zlashtirilishi natijasida hayvonot olamiga juda katta zarar yetkazildi. Hayvonlarning bir qancha turlari yo’qolib, ko’plab turlari kamayib ketdi. Chunonchi, o’lkamiz hududida oqquyruq, jayron, laylak, xongul(Buxoro bug’usi), arxar, morxo’r(burama shoxli echki), qiyg’ovul, kaklik kabilarning soni kam qolgan. Turon yo’lbarsi esa butkul yo’qolib ketgan. Ba’zi hayvonlarning kamayib noyob bo’lib qolganligidan “O’zbekiston Respublikasi Qizil kitobi” ga kiritilgan. Ularga misol qilib qo’ng’ir ayiq, Turkiston qunduzi, sirtlon, qoplon, gepart, xongul, jayron, oq va qora laylak, lochin, burgut, echkemar, qopchiq ilon, ko’rshapalak, ko’k sug’ur, katta qo’shoyoq kabi hayvonlarni keltirish mumkin.