Mavzuning maqsadi

Kompleks birikmalarning hosil bo’lishi

Ko`pchilik hollarda moddalar birikishidan hosil bo`layotgan cho`kmalar boshlang`ich moddalarning birini ortiqchaligida erib ketib, kompleks birikmalarni hosil qiladi.

Masalan:

AgNO3 + KCN = AgCN + K NO3

AgCN + KCN = К [Ag (CN)2]

Shunday tarzda turli hil komplekslar hosil bo`ladi:

K2 PtCl4 Pt(NH3)4 Cl2

Kompleks birikmalarning tuzilishi

Kompleks birikmalarning tuzilishi va hossalari Alfred Verner tomonidan 1893 yilda taklif etilgan koordinatsion nazariya yordamida tushintiriladi.

Shvetsariyalk olim

Alfred Verner (1866-1919), 1913-yilda kompleks birikmalar kimyosi sohasida izlanishlari uchun Nobel mukofatining laureati bo`lgan

Koordinatsion (kompleks) birikmalar

Verner nazariyasining asoslari

• 
  Kompleks birikmalarda markaziy о`rinni kompleks hosil qiluvchi yoki markaziy atom egallaydi.
  
• 
  Uning atrofida qarshi zaryadli ionlar yoki elektr neytral molekulalar to`planadi (koordinatsiyalanadi) va ular ligand yoki addendlar deyiladi va shu bilan birikmaning ichki koordinatsion cferasi shakllanadi.
  
• 
  Qolgan, ichki sferaga joylasha olmagan ionlar markaziy atomdan birmuncha yiroqda joylashib kompleksning tashqi sferasini hosil qiladi.
  

  4. Ligandlar soni markaziy atomning koordinatsion soni deyiladi.

  • 
    

Kompleks birikmaning tuzilishi

K3[Fe(CN)6]

Ligandlar

Koordanatsion soni

Ichki sfera

Tashqi sfera

Kompleks birikmalarning koordinatsion soni

Markaziy atomning zaryadi Koordinatsion soni

+1 2

+2 4, 6

+3 6, 4

+4 8