Педагогнинг креативлик потенциали даражасини аниқловчи мезонлар. Касбий фаолият самарадорлигини баҳолашда педагогнинг ижодкорлиги – креатив потенциали даражасини баҳолаш муҳим аҳамиятга эга. Педагогнинг креативлик потенциали даражасини аниқловчи мезонлар қуйидагилар саналади:
-ташаббускорлик;
-креатив қобилиятга эгалик;
-креатив фаоллик;
-изланувчанлик.
Ушбу мезонлар педагоглар креатив потенциалини уч даражада аниқлаш имконини беради:
Юқори: мунтазам равишда турли ташаббусларни илгари суради, қобилиятга эгалигини изчил намоён этиб боради, креатив жихатдан ўта фаол, изланувчи
Ўрта: баъзан у ёки бу ташаббусни илгари суради, креатив қобилиятга эгалиги мунтазам бўлмасада, аммо намоён бўлади, креатив жихатдан бир қадар фаол, изланувчан бўлишга интилади
Паст: гарчи у етарлича асосланмаган бўлсада ташаббусни илгари суришга интилади, креатив қобилияти етарлича намоён бўлмайди, изланувчан бўлишга интилмайди.
В.В.Утёмов, М.М.Зинковкина, П.М.Горевларнинг қайд этишларича, креатив шахсни шакллантириш уч босқичда кечади. Яъни:
Табиий имкониятларга асосланувчи креативлик-индивиднинг ўзига хос хатти-харакатларини ифодалайди
Бирламчи(умумий) креативлик-шахснинг ижодкорлигини намоён этувчи умумий қобилият
Ихтисослашган креативлик-ижтимоий фаолиятнинг муайян тури бўйича ижодкорликни намоён этувчи қобилият
Шахсда креативликни шакллантиришга йўналтирилган машғулотлар фақатгина кўнгилочар характердаги топшириқ, машқ ёки вазифалардан иборат бўлиб қолиши керак эмас. Балки, талабаларга бериладиган барча топшириқ, машқ ва вазифалар мавжуд давлат таълим стандартларга мос келиши, талабаларга билим, кўникма ва малакаларини тўлақонли намойиш қила олиш имкониятини яратиши зарур. Машғулотлар жараёнида ўқитувчилар талабаларни аста-секин масъулиятдан озод қилиш орқали мустақил таълим олишга рағбат билдирадиган шахс бўлишларига эриша олишлари лозим (Фишер, Фрей, 2008 й.)
Педагогнинг креативлиги ривожлантиришда унинг маъруза, амалий, семинар ва лаборатория машғулотлари учун ўқув топшириқларини ишлаб чиқишга ижодий ёндашиш кўникма ва малакаларига эга бўлиши муҳим аҳамиятга эга. Бунинг учун педагоглар ўзларида креативлик қобилиятини ривожлантириш йўлида тизимли, изчил амалий ҳаракатларни ташкил этишлари зарур. Қуйида уларнинг айримлари хусусида тўхталиб ўтилади.
Талабалардаги креативлик қобилиятларини ривожлантириш жараёнида интерфаол таълим жараёни аҳамиятли саналади.
Интерфаол таълим – таълим олувчининг билиш фаолиятини фаоллаштириш эҳтиёжларидан келиб чиқиб, ўқув жараёнини ўзаро ҳамкорлик асосида ташкил этилган “субъект-субъект” муносабатларига асосланган ўқитиш методлари тизимидир. Бунда ўзаро ҳаракат таълим олувчиларнинг фаоллашуви, гуруҳ тажрибасига асосланиш, тескари алоқа ўрнатиш каби тамойилларга таянади.
Интерфаол ўқитиш методлари ўз ичига: ақлий ҳужум, муаммоли баён; Кейс-стади; тадбиркорлик ўйинлари; ПОПС-формула; дебат; блиц-сўров; Суқрот диалоги; ўқув лойиҳалари; аниқ вазиятлар таҳлили (АВТ), SWOT-таҳлил ва бошқаларни қамраб олади.
Do'stlaringiz bilan baham: |