Мавзуни назарий асослаш ва адабиётлар шарҳи. Хулоса. Фойдаланган адабиётлар рўйхати

Степашина (2014) молиявий назоратнинг асосий вазифалари сифатида қуйидагиларни назарда тутиш зарурлигини таъкидлайди;
-бюджет моддалари ҳажми, таркиби ва мақсадлилиги бўйича тўғри тузилиши ва ижро этилишини таъминлаш;
-бюджет маблағлари ҳисобига харажатларни назарда тутувчи ёки бюджетнинг шаклланиши ва ижросига таъсир этувчи давлат органларининг қонун ва норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари лойиҳалари, давлат дастурлари ва бошка ҳужжатларнинг молиявий экспертизасини амалга ошириш;
-бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи юритилишининг тўғрилиги устидан назорат;
-бюджет маблағлари ва бюджетдан ташқари жамғармалар маблағларининг самарали ва мақсадли ишлатилиши устидан назорат;
-барча даражадаги бюджетлар ва бюджетдан ташкари жамғармаларга тушумлар тўлиқ ва ўз вақтида келиб тушиши устидан назорат;
-бюджет жараёнининг барча босқичларида бюджет ва солиқ интизомига риоя қилиниши устидан назорат;
-турли даражадаги бюджетларнинг даромадлар базасини ошириш ва уларнинг харажатлар қисмини камайтириш заҳираларини аниқлаш;
-бюджетлараро муносабатлар механизмини амалга ошириш устидан назорат;
-бюджет ва бюджетдан ташқари жамғармалар маблағлари ҳаракатларининг қонунийлиги ва ўз вақтидалиги устидан назорат;
-исрофгарчилик ва молиявий суиистеъмолларни аниқлаш, солиқ имтиёзлари, давлат дотациялари, субвенциялар, трансфертлар ва алоҳида тўловчилар ёки ҳудудларга бошқа турдаги ёрдамларни бериш бўйича ноқонуний қарорларнинг олдини олиш ва айбдор шахсларга тегишли жазо чораларини кўллаш;
-бюджет-молия интизомини кучайтириш мақсадида профилактика, ахборот-тушунтириш ишларини олиб бориш.
Молиявий назоратни ташкил этишнинг муҳим элементларидан бири бу сўзсиз молиявий назорат тамойилларидир. Жаҳон ҳамжамияти кўп йиллик тажриба асосида молиявий назоратни ташкил этишнинг асосий принципларини ишлаб чиққанки, ҳозирги пайтда уларга риоя қилишга дунёнинг ҳар бир цивилизациялашган давлати интилади. Бу принциплар ИНТОСАИ (1977) нинг Лима декларациясида ўз аксини топган. Уларнинг таркибига қуйидагилар киради:
-мустақиллик;
-объективлик;
-компетентлик (лаёқатлилик, қодирлик);
-ошкоралик.
Молиявий назорат бўйича олимларнинг энг муваффақиятли таърифларидан бири Э.А.Вознесенский томонидан эътироф этилган таъриф бўлса керак. Молиявий назорат билан молиявий фаолиятнинг ўзаро боғлиқлигига эътибор бериб, у молиявий назорат чегараларини кенгайтириш кераклигини ҳаққоний равишда кўрсатади, у хўжалик муносабатларининг муайян мажмуига ҳам амал қилиб, реал борликда, ҳақиқатга мувофиқ келади. Бундай хулоса чиқаришга ҳар қандай хўжалик юритувчи субъектнинг молиявий фаолиятини тафтиш қилиш ва текшириш ҳужжатлари хизмат қилади. Бизнинг мамлакатимизда қонунчиликнинг ривожланиши ҳам хусусан айнан шундан далолат беради. Ирвин (2013).