Mavzuni mustahkamlash uchun savollar va topshiriqlar: Savollar

3. Umumilmiy tadqiqot metodlar, xususiy ilmiy metodlar, umumiy mantiqiy metodlar, fan metodlari.

4. Lingvistikada sinxronik va diaxronik yondashuvlar mavjud.

5. Abduktsiya-fikr yuritish orqali empirik faktlardan ularni tushuntiruvchi gipotezaga yuksalishni nazarda tutadi. Bunday fikr yuritish turmushda va amaliyotda ko‘p uchraydi. Har bir inson tushuntirish yo‘llarini izlashda beixtiyor abduktsiyaga murojaat etadi. Masalan, vrach kasallik alomatlariga qarab, uning sababini, detektiv esa jinoyat izlariga qarab jinoyatchini qidiradi. Xuddi shuningdek, olim ham sodir bo‘layotgan hodisani tushuntirishda abduktsiya metodidan foydalanadi. Mazkur atama induktsiya va deduktsiya singari mashhur, keng e’tirof etilgan bo‘lmasa ham, u yangi hamda samarali metodologik strategiyani ishlab chiqishda muhim rol o‘ynaydi.

Topshiriqlarga javoblar:

1. 
   Strukturaviy-funktsional (strukturaviy) metodning (unga ba’zan sistemali yondashuvning turi deb ham qaraladi) asosiy talab (jarayon)lari:
   

1. 
   tizimli ob’ektning tuzilishi, strukturasini o‘rganish; b) uning tarkibiy qismlarini va ularning funktsional xususiyatlarini tadqiq qilish; v) mazkur tarkibiy qismlardagi va ularning funktsiyalaridagi o‘zgarishlarni tahlil qilish; g)butun tizimli ob’ektning rivojlanishi (tarixi)ni ko‘rib chiqish; d) barqaror faoliyat ko‘rsatayotgan ob’ektning barcha tarkibiy qismlariga shu barqarorlikni saqlashga xizmat qilayotgan tizim sifatida qarashdir.
   

2. 
   Taqqoslash–ob’ektlar (yoki ayni bir ob’ektning rivojlanish bosqichlari)ning o‘xshash yoki farqli jihatlarini, ya’ni ularning ayniyligi va tafovutlarini aniqlovchi bilish operatsiyasidir. U faqat turkum hosil qiluvchi turdosh predmetlar majmuidagina ma’no kasb etadi. Predmetlarni turkumda taqqoslash ayni tadqiqot uchun muhim belgilarga qarab amalga oshiriladi.
   

Tavsiflash–tajriba (kuzatish yoki eksperiment) natijalarini fanda qabul qilingan ma’lum belgilash tizimlari yordamida qayd etishdan iborat bilish operatsiyasidir.

O‘lchash–qabul qilingan o‘lchov birliklarida o‘lchanayotgan kattalikning son miqdorini topish maqsadida ma’lum vositalar yordamida bajariluvchi amallar majmuidir.

3.