Mavzuni dolzarbligi

Uchinchi bob bo‘yicha xulosa.

Bu bob bo‘yicha shuni xulosa qilish mumkinki tashkiliy srtuktura va funfrsional strukturasi tuzildi va ularning vazifalari haqida ma`lumotlar berib o‘tildi. Tashkiliy struktura nima ekanligi va uning vazifalari hqida tushunchalar berib o‘tildi,shundan so‘ng Maktab darsliklarining ma’lumotlar bazasini tashkiliy tuzilmasi tuzib chiqildi va ularning vazifalari haqida ma`lumot berib o‘tildi.

Maktab darsliklarining ma’lumotlar bazasini foydalanishning funkitsional tuzilmasi haqida ham alohida to‘xtalib o‘tildi,uning vazifasi va turlari qanday tuzilishi haqida tushunchalar berib o‘tildi,funktsional struktura tuzib chiqildi va u tavsiflab berildi .

IV BOB. Hayot faoliyati xavfsizligi va ekologiya
4.1. Ekologik monitoring

Ekologik monitoring deganda, inson va biologik ob'ektlarni yashash muhitining ekologik xolatini (mikroorganizmlar, o‘simliklar va b.) doimiy baxolashni ta'minlovchi, ekotizimlarni holatini va bir butunligin baholashni, hamda talabdagi ekologik shartlar bajarilmatgan bo‘lsa, ularni o‘zgartirish zaruratini aniqlab beruvchi atrof tabiy muhiti tashkil etilgan monitoringi tushuniladi.

Ekologik monitoringni tuzilishi quyidagicha:
- atrof tabiiy muxitdagi (a.t.m) fizik, kimyoviy va biologik jarayonlarni borishini atmosfera o‘avosini, tuproqni, suvlar va boshqa ob'ektlarni ifloslanish darajasini, hamda buning oqibatida xayvonot va o‘simlik dunyosiga bo‘lgan ta'sirlarni kuzatish;
- aholini havf to‘g‘risidagi kunlik va tezkor axborot ta'minlashni tashkil etishi;
- ekologik holatini bashorat qilishi va ogoh bo‘lishi.
Ekologik monitoringi (EM) asosiy maqsadi qo‘ydagilar:
- inson yashash muhiti va ekotizimlarni holatini va yaxlitligini belgilovchi ko‘rsatkichlarni o‘zgarishlarini va uning oqibatlarini aniqlash;
- ekologik shartlar bajarmasi, bu kursatkichlarni muvofiqlashtirish yo‘llarini aniqlash;
- yuzaga kelgan noxush xolatlarni tuzatish choralarini aniqlash;
Ekologik monitoring ekotizimlar xolatini nazorat qilishga, diagnostika va nohish xodisalarni oldini olishga mo‘ljalangan.
EMning asosiy vazifalari quydagilar;
- antropologik ta'sirlarining manbalari va omillarning kuzatishi;
- tabiy muhit holatini va undagi astralogik ta'ir natijasida ruy berayotgan jarayonlarni kuzatish;
- tabiy muhitni bor holatini kuzatish;
- tabiy muhitni antrologik ta'sir natijasida o‘zgarishini bashorat qilish;
- iste'molchini tabiatini muxrfaza qilish faoliyati va ekologik xavfsizligi uchun o‘z vaqtida axborot bilan ta'minlash va yechimlarni qabul qilish.
EM tizimida kuydagi ishlar amalga oshiriladi:
- kuzatish ob'ektni ajratib (aniqlab) olish;
- ajratib olingan ob'ektni tekshirish;
- kuzatish ob'ektini tekshirish;
- kuzatish ob'ektini axborot modelini tuzish;
- o‘lchamlarini rejalashtirish;
- kuzatish ob'ektini holatini baholash va uni axborot modeliga kiritish;
- kuzatish ob'ektini holatini o‘zgarishini bashorat qilish;
- axborotni iste'molchiga qulay shaklda yetkazish.
Umuman olganda axborot portreti - bu berilgan ob'ekt yoki xududning ekologik geoaxborot tizimidir. Axborot portretining ishlash effekti unda yig‘ilgan tizimni xarakterlovchi ichki va tashqi parametrining soniga bog‘liq bo‘ladi.
Atrof muhitning monitoring tizimiga qo‘yidagilar kiradi:
- Davlat EM tizimi (DEMT);
Radiasion xavfsizlikni nazorat qiladigan Davlat tizimi (RXNDT);
- O‘zini ekologik komponentlarining o‘z ichiga oluvchi tarmoqlardagi EM;
- O‘rmon fondi va suv ob'ekti Davlat EM.
- Agrokimyoviy kuzatishlar xizmati va qishloq xo‘jalik yerlarini ifloslanishi EM.
- Inson yashash muhiti va uning salomatligi sanitar-gigiena Davlat tizimi.
- Geologik muhit Davlat EM.
- Er kadastri Davlat tizimi.
- Favqulotda hodisa axborot-boshqaruv tizimi.
Bu tarmoqlar EM lari atrof muhitning alohida komponentlari xolatini kuzatish va baholashga qaratilgan. Ular ma'lum dasturlarga asosan amalga oshiriladi.
EM butun biosferani qamrab oladi. Ya'ni yer planetasidagi atmosferani, gidrosfera va mitosferani yuqori qismini o‘z ichiga oladi.